Het was al bekend dat trekvogels het moeilijk hebben in Zuid Europa, omdat er nog volop wordt gejaagd. Nu blijkt dat zangvogels in de zuidelijke landen het ook niet makkelijk hebben. Het probleem is de industrialisatie van de olijventeelt.
Olijvenboeren in Spanje en Portugal maken steeds vaker gebruik van kleine, compacte olijvenboompjes in lange rijen. Het oogsten van deze boompjes gebeurt machinaal. Van oktober tot januari worden de olijven geoogst met een grote machine. De machine rijdt over de boompjes heen, schudt de olijven van de bomen en zuigt ze daarna op.
Volgens kenners is ’s nachts oogsten het beste, omdat het aroma van de geoogste olijven dan het beste bewaard zou blijven. En dat is een probleem. Want in de olijfgaarden huizen veel zangvogels die dus ’s nachts half slaperig in de olijvenoogstmachine verdwijnen.
Nog geen bedreiging
Alleen in Spanje komen op die manier al miljoenen zangvogels aan hun einde. De Nederlandse vogelonderzoeker Martin Poot maakt zich zorgen om deze manier van olijvenoogst. “De verliezen van zangvogels zijn, hoe dramatisch ook, waarschijnlijk nog geen bedreiging voor de populaties van bijvoorbeeld de zwartkop”, zegt hij. “Maar ondertussen zie je wel dat ook zuidelijk Europa steeds verder wordt opgeslokt door allerlei vormen van intensieve landbouw en dat zou zorgen moeten baren!”
Ondertussen zijn er in Spanje en Portugal gelukkig steeds meer goede initiatieven. Bioboeren combineren steeds vaker biologische olijventeelt met natuurbescherming. In Nederland kun je dus indirect de zangvogels steunen door kleinschalig geproduceerde, biologische olijfolie te kopen.
Bemoedigend is ook dat het bestuur van Andalusië de nachtelijke oogst dit jaar gaat verbieden.
In dit Amerikaanse filmpje kun je zien hoe de hightech olijvenoogst eruit ziet:
Bescheiden
Onderzoeker Poot waarschuwt wel voor boze reacties vanuit Nederland: “We moeten ook als Nederlanders wel een beetje bescheiden zijn. Met onze manier van intensieve landbouw helpen wij immers vogels als de grutto letterlijk op de rand van uitsterven”.
Ook lijsters zijn hun leven niet zeker in de Spaanse en Portugese olijfgaarden. Deze jonge lijster werd gefotografeerd door Beverley Brouwer.
