Voor wandelaars heeft Nederland veel natuurschoon te bieden. Wees wel alert bij het struinen door bos en hei, want in al het medialawaai over de ‘jeukrups’ zou je die andere pretbederver bijna vergeten: de teek.
tekst: Naomi van Esschoten
Je moet het moeder Natuur nageven; met de teek heeft ze een razendslim parasietje op aarde geplant. Hij hangt wat rond, meestal in bossen en duinen, maar ook in parken en tuinen met open velden en hoog gras. Dus ook in de tuin, op de golfbaan of het wandelpad waar je met de hond loopt. Als de teek trek krijgt, zoekt hij een gastheer – lees: egels, muizen, vogels en reeën – om zich tegoed aan te doen. Behalve als er mensen in de buurt zijn. Dan fungeren de dieren als taxi. Teken vallen namelijk niet uit bomen, maar komen van onderaf.
Maanzaadje
Als de teek eenmaal een mensenlijf heeft bereikt, zoekt hij eerst het beste plekje om zich rustig in vast te bijten. Op de onderarm of enkel is de pakkans te hoog. Dus trippelt hij rustig naar een goed, warm verstopplekje: liezen, knieholtes, oksels, de bilspleet, achter de oren of rond de haargrens in de nek zijn favoriet. En in tegenstelling tot andere pretbedervers – denk aan de eikenprocessierups of grote rode mieren – zie je hem niet. Want op je huid is hij aanvankelijk niet meer dan een klein, zwart puntje van een paar millimeter. Een maanzaadje, zeg maar.
Kwaadaardig bolletje
Pas na een paar dagen, als de teek zicht heeft volgezogen met bloed, zwelt hij op en is een klein grijs-groen bolletje te zien. Dan is hij relatief eenvoudig te verwijderen met een pincet: pak hem zo dicht mogelijk bij de huid en trek hem eruit. Of een tekentang, waarbij je de teek pakt en hem uit je huid haalt met een draaiende beweging. Voor fervente wandelaars en vogelaars is zo’n tekentang een must-have. Je koopt ‘m voor een paar euro bij drogist en apotheek. Toch wil dat niet zeggen dat je van de teek af bent. Hoe snel je er ook bij bent, het kwaad kan dan al geschied zijn. Hoe langer de teek zich heeft kunnen volzuigen, hoe groter de kans op besmetting met één van de ziekteverwekkers die de teek bij zich draagt. Bij symptomen van besmetting kun je beter even langs de huisarts gaan.
Gevaarlijk virus
Twintig procent van de teken is besmet met de Borrelia-bacterie. Jaarlijks lopen 27.000 Nederlanders daardoor de ziekte van Lyme op. Dat is een ernstige infectieziekte, die begint met griepachtige verschijnselen en onbehandeld kan leiden tot ernstige gewrichtsontstekingen, zenuw- en hartklachten. Nog pittiger is teken-encefalitis. Dit zeldzame TBE-virus kan leiden tot hersenvliesontsteking, hersenontsteking en (blijvende) verlamming. Het TBE-virus komt voor in delen van Europese vakantielanden zoals Scandinavië, Duitsland, Zwitserland, Tsjechië en Oostenrijk.
Zomergriepje
Gelukkig zijn beide ziekten wel te herkennen. Bij Lyme is in ongeveer de helft van de gevallen een rode kring te zien rond de plek van de tekenbeet. En net als bij TBE treden er griepachtige verschijnselen op, zoals koorts, vermoeidheid, spierpijn en misselijkheid. Wuif een ‘zomergriepje’ dus niet zomaar weg als je ook een actief buitenleven leidt. Overleg met de huisarts, want de ziekte van Lyme is, als je er op tijd bij bent, goed te behandelen met antibiotica. Voor TBE is nog geen geneesmiddel beschikbaar, maar wel een vaccinatie die kan helpen TBE te voorkomen. Dat is zeker een overweging bij een kampeervakantie, als je langere tijd in de natuur verblijft of bijvoorbeeld in de groenvoorziening werkzaam bent. In de richtlijnen van de LCR (www.lcr.nl) kun je precies nalezen wanneer en waar je je het beste kunt laten informeren over vaccinatie.
Voorbereid op pad
Is nu het beste advies om dan maar niet meer in het bos te banjeren en voortaan de pittoreske wandelpaadjes te mijden? Nee, want je kunt veel doen om te vermijden dat je een tekenbeet oploopt. Ga je naar ‘risicolocaties’, draag dan lange mouwen en een lange broek die je in je sokken stopt en gebruik een middel met DEET. Lichtgekleurde kleding helpt ook.
Check check
Tot slot: doe de teken-check. Na je hike, wandeltocht, vogelspot-dag, verlang je vast naar een lange douche. Dat is het perfecte moment om jezelf – of elkaar – even te checken op de aanwezigheid van een teek: vergeet vooral niet de warme verstopplekjes die we eerder noemden. Mocht je zijn gebeten door een teek en last hebben van bovenstaande symptomen, neem dan altijd contact op met de huisarts. De huisarts kan namelijk testen op antistoffen tegen TBE en/of Lyme om zo een diagnose te stellen. Tot slot: laat je niet afschrikken door op de loer liggende teken. Dat is zonde van de weelde en pracht die de Nederlandse natuur te bieden heeft.
Dit artikel is geschreven in samenwerking met Pfizer.
PP-FSM-NLD-0113
