In de serie “Uitgelicht” bespreekt een natuurfotograaf zijn of haar (recent gemaakte) foto. Deze keer vertelt Roots fotoblogger Bert Kok over het fotograferen van de edelhertenbronst.
“Ja, je leest het goed: edelhertenbronst in Limburg! Elk jaar is dit weer één van mijn grootste fotografie guilty-pleasures. Hoe kan ik dit het beste uitleggen? Probeer eens terug te denken aan de tijd dat je nog kind was en sinterklaas in het land kwam. Waarschijnlijk telde je de dagen tot pakjesavond ongeduldig af, nietwaar? Ik heb dit nog steeds, maar dan met de edelhertenbronst.
Een oergevoel
Dat er op de Veluwe edelherten rondlopen weet iedereen, maar ook in Limburg kun je genieten van de edelhertenbronst. Weliswaar in een klein omheind gebied met een kleine populatie edelherten maar daar staat dan tegenover dat je hier niet rijen dik naast elkaar staat te fotograferen. Vanaf een mooie houten uitkijktoren heb je een prachtig uitzicht over een open vlakte in het bos, daar waar de actie zich met wat geluk recht voor je neus afspeelt. Je kunt je afvragen of we het hier nog wel echt over wilde dieren hebben, maar dat is een discussie die je tijdens deze periode even in je achterhoofd parkeert. Tijdens de bronst lever je je over aan het visueel – maar vooral auditief – spektakel. Het is moeilijk uit te leggen als je het nog nooit gehoord hebt, maar het burlen van de mannetjes maakt bij iedereen wel een oergevoel los.
Verrassing
De beste momenten om de bronst te fotograferen zijn de avonden of de ochtenden. Beide momenten hebben zo hun charmes, maar voor mij gaat er niks boven de ochtend. In het donker loop je het bos in, in de verte hoor je het geburl de stilte verbreken, kippenvel. Elke ochtend is weer een verrassing qua omstandigheden. Mist, grondmist, gouden zonlicht of misschien al wat rijp? Het kan allemaal, dat maakt het elke keer weer anders en geven je foto’s een andere sfeer mee. Uiteindelijk is het altijd weer een verrassing óf je wat gaat zien en onder welke omstandigheden. Het mannetje op deze foto heeft zich uitgedost met wat groen in zijn gewei, zo lijkt het gewei groter en maken ze meer indruk op de hindes. Op de achtergrond zie je wat flarden grondmist wegtrekken wat het geheel net iets spannender maakt.
Techniek
Deze foto is in de ochtendschemering gemaakt met een iets oudere lens, de sigma 150-500 millimeter f/5-6.3. De instellingen: De lens op 450 millimeter, ISO op 4000, een sluitertijd van 1/320 en een diafragma van f/9. Misschien vallen een paar dingen op. Waarom maar 450mm als je 500mm ter beschikking hebt, waarom een diafragma van f/9 terwijl f/6.3 mogelijk was? Dat zou aanzienlijk schelen in sluitertijd, die nu maar 1/320s was. Dit heeft met de eigenschappen van de lens te maken. Deze lens is op zich prima, maar je moet hem even ‘leren kennen’. Zo wist ik uit ervaring dat deze lens bij een diafragma van f/6.3 tot f/9 een softe waas kreeg, vanaf f/9 waren de beelden véél scherper. Hetzelfde met het brandpunt afstand, als ik helemaal uitzoom naar 500mm lever ik scherpte in, tot 450mm had ik daar veel minder last van. Door hier rekening mee te houden werk ik misschien theoretisch niet met de beste instellingen, maar in de praktijk wel. Omdat veel van de actie in de ochtendschemer plaats vindt, is een stevig statief eigenlijk een noodzakelijk accessoire.”
Tips van Bert
• Ga je in de ochtend, kom dan op tijd en mis niks van de show. Ook al kun je in het donker niet fotograferen, de ervaring wil je niet missen!
• Leer je lens kennen, lees info van experts over de lens en kijk of dit voor jou bruikbare informatie is. Door simpelweg meer te diafragmeren en iets minder in te zoomen werd mijn lens veel bruikbaarder en werden mijn foto’s scherper.
• Een goed statief is het halve werk! Ik heb het, ondanks waarschuwingen, zelf ook ondervonden: investeer één keer in een goed statief en je hoeft nooit meer een andere te kopen. Op marktplaats staan genoeg stevige oude statieven voor een kleiner budget.
• Een afstandbediening (met of zonder draad) voorkomt trillingen tijdens het fotograferen. Met lange sluitertijden wil je zo min mogelijk ‘camera-shake’.
• De bronstperiode is niet op de week af te voorspellen, maar vanaf half september heb je toch al een aardige kans op de start van de bronst. Dit is ook afhankelijk van het gebied. Op de Veluwe kan het eerder of juist later beginnen dan in andere gebieden.
