De hartslag meten van het grootste (zee)wezen – met het grootste hart. Ga er maar aan staan. Biologen van Stanford University zijn er nu in geslaagd die klus te klaren. Het leverde een verrassende ontdekking op. Het enorme hart van de blauwe vinvis klopt in extremen.
De blauwe vinvis
De blauwe vinvis, de Balaenoptera musculus, is de allergrootste walvis ter wereld. Gemiddeld wordt hij zo’n 25 meter lang en weegt hij liefst 100.000 kilogram. Zijn hart is ook enorm: het is het grootst van alle dieren en weegt ruim 500 kilogram. Net iets minder dan een koe weegt, om je er even een voorstelling van te maken. Deze walvis komt voor in alle wereldzeeën, en zwemt duizenden kilometers. Het is een roofdier, maar zijn prooidieren zijn niets in verhouding tot zijn imposante formaat. Dat zijn namelijk kleine kreeftachtigen van maximaal tien centimeter lang. Natuurlijke vijanden heeft deze zeereus niet – de jacht werd in 1966 verboden.
Drone beelden van een blauwe vinvis in de Monterey Bay, gemaakt door het Goldbogen laboratorium en hun medewerkers. Foto: Goldbogen Lab/Duke Marine Robotics & Remote Sensing Lab; NMFS Permit 16111.
De hartslag meten van het grootste dier op aarde: zo doe je dat
Wetenschappers maten zo’n tien jaar geleden de hartslag van duikende keizerspinguïns, in de McMurdo Sound – een zeestraat bij Antarctica. Die exercitie wilden ze graag herhalen bij de intrigerende blauwe vinvis. Ze traceerden een mannetjes exemplaar van zo’n 15 jaar in Monteray Bay, Californië. Op goed geluk plaatsten ze met zuignappen een opnameapparaatje op het dier. De hamvraag was, blijft dat apparaatje zitten op zo’n enorm dier met aan de onderkant een accordeon-achtige huid, die uitzet tijdens het eten? Het ding bleef zitten en verschoof naar een plek bij de vin, waar het de hartsignalen kon oppikken. En hij deed het nog ook, altijd maar de vraag bij zo’n precaire operatie onder water. Missie geslaagd. Het apparaatje bepaalde de diepte waarop de walvis zwom, en maakte een hartfilmpje (ECG). Uit het ECG leidden de wetenschappers de hartslag af.
Wetenschappers van het Goldbogen Laboratorium plaatsen een tag op de blauwe vinvis in Monterey Bay. Foto: Goldbogen Lab/Duke Marine Robotics & Remote Sensing Lab; NMFS Permit 16111.
Het hartfilmpje – extreme uitersten
Het filmpje van het hart duurde ruim 8 uur. In die tijd maakte het dier diepe duiken, ving hij voedsel, en zwom weer naar de oppervlakte. De diepste duik was liefst 184 meter diep, en de maximale tijd dat hij dook ruim zestien minuten. De hartslag vertraagde dan tot gemiddeld zo’n vier tot acht slagen per minuut. Soms slechts twee slagen per minuut. Eenmaal diep onder water en etend, nam de hartslag weer toe tot ruim twee maal het minimum. Bij het opstijgen steeg ook de hartslag. Het snelst klopte het hart aan de oppervlakte: zo’n 25 tot 37 keer per minuut. Op dat moment haalde de vinvis adem en krikte zijn zuurstofgehalte op.
Illustratie van hoe de hartslag vertraagde en versnelde tijdens het duiken, eten en weer omhoog zwemmen. Foto: Alex Boersma.
Een enorm en elastisch hart
De laagste hartslag was behoorlijk lager dan de biologen verwachtten. Mogelijke verklaring: een meerekkende aortaboog. Dat is het deel van het hart dat bloed naar het lichaam pompt. In de blauwe vinvis is die wijd en elastisch, en trekt hij traag samen. Zo wordt er ook tussen de hartslagen door extra bloed rondgepompt. Deze hartslag van uitersten duidt er ook op dat het enorme hart van de blauwe vinvis al functioneert naar het volste vermogen. Wat zou kunnen verklaren waarom dit dier niet nóg groter is geworden in de loop der tijd.
Meer over walvissen
- De blauwe vinvis staat bekend om zijn gezang. En dat doet hij harder dan welk dier dan ook, tot zo’n 188 decibel. Hier hoor je hoe het klinkt, het gezang van de blauwe vinvis.
- Kijk ook BBC Planet Earth over dit imposante intrigerende dier.
- De blauwe vinvis is de grootste walvis, de bruinvis is de mini-walvis die hier het meest voorkomt.
- Best gek. Het is een zoogdier, en toch noemen we hem in het Nederlands een vis. Roots redacteur Daniël Mulder legt uit waarom we de walvis noemen zoals we ‘m noemen.
- Walvissen spotten doe je hier.
BRON: STANFORD UNIVERSITY
