Als de temperaturen in maart ineens rap stijgen, komen ze te voorschijn: de hemelsblauwe watersmurfen. Een bijzonder fenomeen: het zijn de mannetjes van de heikikker, die voor heel even blauw ‘aanlopen’. Ook andere kikkers worden wakker, gaan paren en leggen eieren. Daarom is er deze week de Landelijke Kikkerdriltelling. Doe je mee?
Het is inmiddels een jaar geleden. Ik ben in het Nationale Park De Hoge Veluwe, op een mooie dag in maart. ’s Ochtends is het nog bewolkt en fris, maar ’s middags komt het zonnetje steeds vaker door en voelt het meteen lenteachtig aan. Achter het bezoekerscentrum Museonder in het centrum van Het Park ligt de Landschappentuin. Je vindt hier een miniatuurpresentatie van de verschillende landschappen en hun onderlinge samenhang zoals je die elders op veel grotere schaal in het Park aantreft, zoals stuifzand, droge- en natte heide maar ook akkers met houtwallen. Ondertussen kom ik een paar leuke diersoorten tegen. Twee ‘krokkende’ raven vliegen over. Tussen de dorre bladeren ritselt het van de gewone padden. Zij hebben zich gedurende de winter elders in het omringende bos verstopt en komen nu massaal te voorschijn. Paren doen ze vooral in het ven, maar onderweg ernaartoe begint voor sommigen het feest al…
Het mannetje van de heikikker kleurt in maar smurfblauw. Foto: Gerard Schouten
Zacht klokkend geluid
Eenmaal op het vlonderpad langs en over een deel van het ven valt me op dat er een paar mensen op hun buik liggen te fotograferen. Voorzichtig sluip ik naderbij, maar zie in eerste instantie niet wat ze op de korrel nemen. Wel rimpelt er af en toe iets aan het wateroppervlak. Opeens hoor ik een heel apart geluid uit het water opstijgen: een zacht klokkend geluid alsof er onder water luchtbellen ontsnappen uit een fles. Dan valt het kwartje ineens… Het zal toch niet… Ik richt mijn kijker op de rimpels in het water en ik ontwaar 1, 2 3…. Veel kikkerkopjes boven het wateroppervlak. Voordat ik mijn gedachte hardop kan uitspreken, bevestigd een van de buikschuivende fotografen mompelend mijn vermoeden: “Heikikkers, zo blauw als een smurf!”
Hemelsblauwe watersmurfen
Wanneer het op een dag zo halverwege maart ineens warmer wordt, kleuren de mannetjes van deze soort voor even helder blauw. Ik ben er al heel wat keren voor op pad geweest, maar heb ze nooit eerder gespot. Je moet echt geluk hebben om dit natuurfenomeen te zien. Deze verkleuring houdt maar korte tijd aan en is afhankelijk van de temperatuur. Het ene jaar is het wel te zien, het andere jaar niet. Nu ben ik op het juiste moment op de juiste plek, en heb ik het geluk wel dertig blauwe exemplaren bij elkaar te zien. Maar schuw dat ze zijn, ongelooflijk, het lukt me zelf niet om ze beeldvullend in de camera te krijgen. Maar dat maakt me helemaal niet uit. In de kijker kan ik elk detail goed zien. Allemaal blauwe smurfjes, krioelend in het water. Een geweldig grappig gezicht. Dan ineens, verdwijnt de zon voor langere tijd en verdwijnt de ene kikker na de andere, om niet meer terug te keren. Dus toch echt een uniek natuurfenomeen. Want voorbij eer je het in de gaten hebt.
Kijktips
Hou de nachttemperatuur de komende weken in de gaten: heikikkers worden bij voorkeur actief als het ’s nachts minimaal vier graden blijft. En overdag moet de zon gaan schijnen, zodat ze zichzelf kunnen opwarmen.
Plekken waar je de komende tijd wellicht blauwe heikikkers kunt zien: kijkhut in het Dwingelderveld, wandelpad door de Landschappentuin Hoge Veluwe, Alde Faenen, Groene Jonker. Check Waarneming.nl waar ze recent gezien zijn.
Heikikkers in dril. Foto: Marcel van Kammen
Landelijke Kikkerdriltelling
Van 17 tot en met 26 maart vindt de Landelijke Kikkerdriltelling plaats. Na de paring leggen kikkers eieren in klompen van dril. Vind je die, bijvoorbeeld in je vijver, tel dan het aantal eiklompen (dus niet alle eieren, dat is teveel werk), en geef dat door. Juist het aantal klompen geeft een uitstekend beeld van het aantal voortplantende vrouwtjes. Kom je kikkerdril tegen, meld dit dan via Tuintelling.nl.
Roots geeft fototips: zo fotografeer je zelf het beste heikikkers!
