De gems gaat en de gems komt

DOOR: RENÉ ALBLAS

Wat is nou het meest bijzondere dier bij jou in de Vogezen? Die vraag wordt mij vaak gesteld. Over het antwoord hoef ik nooit lang na te denken: de gems! Deze geitachtige bergbewoner is niet heel erg schuw en laat zich op sommige plekken vrij makkelijk bekijken.

Tijdens mijn allereerste bezoek aan de Vogezen stond ik al oog in oog met de gems. Fotograaf Vincent Munier leidde mij rond op dé gemzenplek van noordoost Frankrijk, de Hohneck, en na niet al te lang turen door zijn verrekijker zag ik de zwart gestreepte koppen van een groepje gemzen. Een kippenvelmoment!

Foto: Pieter Jongenelen

Wat is er zo fascinerend aan de gems? Misschien heeft het iets met vrijheid te maken. Het dier weet zich met het grootste gemak door de allerruigste berggebieden te verplaatsen. En dat maakt het dier zo ‘oer’ en appelleert bij sommige mensen (ook bij mij) aan een gevoel van vrijheid. Het liefst zou je eigenlijk ook zo over een steile bergwand willen rennen…

Hoe natuurlijk de gems er nu ook uitziet in de Vogezen, ze zijn er niet helemaal op natuurlijke wijze gekomen. In de eerste helft van de twintigste eeuw zijn alle gemzen in de Vogezen neergeknald, er was er geen één meer over. Pas in de vijftiger jaren is men begonnen met een herintroductie. En dat is een groot succes geworden. Er leven nu naar schatting zo’n 800 gemzen in de Vogezen.

Vorige week was ik in de Provence. Tot mijn grote verbazing zag ik ze daar ook rondlopen in de olijfgaarden op de berghellingen. Hun aanwezigheid daar is nog natuurlijker dan die in de Vogezen.

Ook in de Provence werd ooit flink op de dieren gejaagd, zodat ze alleen nog maar op de onherbergzaamste toppen te vinden waren. Maar door beschermende maatregelen hebben de dieren daar zelf weer de weg naar de lagere gedeeltes gevonden. En nu worden ze getolereerd tussen de olijfbomen.

Komen er nu niet teveel gemzen?, kun je je afvragen. Maar, het gaat ook heel goed met hun grootste vijand – de wolf – dus dat zal wel loslopen.