De Waddenzee is een plek waar het leven iedere dag opnieuw begint. Twee keer per dag wist het wassende water de sporen van voedselzoekende kluten, van wadlopers die duizenden voetstappen in het slik drukken, van kinderen die zandtorens hebben gebouwd en gevuld met sprookjes.
En als de Waddenzee even is opgeslokt door de Noordzee, en een blinkend schoon vel van zand en waterlaagjes achterlaat, dan nog is het geen echt land. Je kunt er niet, wanneer je door een schip bent afgezet op een zandplaat, in een rechte lijn naar een eiland wandelen. Een geul verschuift, een ondiepte is diep geworden. De ‘wandelpaden’ op het wad zijn altijd onderweg.
Voor een wandelproject van Roots – in het septembernummer lees je daar meer over – wandel ik al weken over paadjes op het vaste land van Nederland. Maar ook over Groningen of Drenthe, op plekken waar de zee nooit komt, op plekken die ik in het verleden al vaker bezocht, spoelt soms een onzichtbare zee. Paden verdwijnen, raken overwoekerd met braam en brandnetels, worden versperd door boswachters die er bomen neerleggen.
Op verkreukelde kaarten, al tientallen keren uitgevouwen in miezer, wind en zon, staan stippellijntjes die een doorgang beloven naar een ander stippellijntje, die ook weer een richting op gaat die ik in mijn hoofd heb. Maar kaarten bieden meer vrijheid dan de werkelijkheid. Bordjes en hekken zijn streng. Wat rest is omlopen, speuren naar een ander pad.
Er verschijnen soms ook paden. Op verschillende plekken, die enkele jaren terug waren omzoomd met borden met de tekst ‘Verboden toegang’, denk aan een landgoed en stuk boerenland, zijn de hekken en het prikkeldraad verdwenen. Ineens loopt er een voetbreed spoortje door hoog gras, ineens het is woord ‘Verboden’ doorgekrast. Een doorgang is geboren. Kinderlijk geluk, wanneer je zoiets ontdekt.
En zo zwerf ik door Nederland. Knoop paadjes aan elkaar en vind steeds nieuwe paadjes die ik weer aan de oude knoop. Zo ontstaat langzaam een pad. Een mooi, maar tijdelijk pad, want ik weet: achter mij is een onzichtbare zee aan het werk. Net als de wandelaar is een wandelpad altijd onderweg.
