Het gaat goed met de baardmannen in Nederland. Eén van de grootste bedreigingen van deze rietveld-bewoner is een strenge winter. Afgelopen week hadden ze het dus wel even heel moeilijk, maar omdat ze ook van de rietzaden leven, maken ze wel kans te overleven. Je spoort ze gemakkelijk op door hun opvallende pingende geluid.
De baardman is misschien wel een van de meest gewilde vogels om te zien. Het is een vogel die in het riet leeft. Het mannetje herken je gemakkelijk aan de karakteristieke ‘bakkebaarden’. Ze verschuilen zich vaak onderin de rietvelden zodat je ze moeilijk ziet. Maar regelmatig laten ze dan een heldere belletje horen dat klinkt als ‘ping ping’, ze vliegen dan vaak een stukje over het hoge riet. In de winter zwerven de pingende baardmannen rond en kunnen dan ook gevonden worden in kleinere rietvelden. Buitelend tussen de riethalmen verzamelt deze behendige kleine vogel insecten, maar ook de zaadjes van het riet.
De baardman herken je gemakkelijk aan zijn fraaie baardveren, of beter gezegd: snorveren, die hier op de foto mooi te zien zijn. Foto Paul Bohre
Pingende baardmannen
Afgelopen week hadden ze het even heel moeilijk. Want als het zo koud is, hebben deze vogeltjes met dat super kleine lijfje het gewoon heel moeilijk om warm te blijven. Ik liep afgelopen weekend met mijn vrouw een rondje om het Geestmerambacht, een recreatieplas net ten noorden van Alkmaar. Daar broeden ze in de uitgestrekte rietvelden van het Kleimeer dat aan de rand ligt van dit gebied. Opeens hoorde wij hun pingende geluid, en zag we een paartje vlakbij in het riet zitten. Tot onze verbazing kwam dit stel ook op de grond zaadjes pikken, tot vlak voor onze voeten. Een geweldige ervaring. Vooral het mannetje leek meer op een kogelronde verenbol. Als kleine vogeltjes het koud hebben, zetten ze hun veren extra op om zo warm te blijven.
Echte zwervers
De baardmannen blijven normaal gesproken ’s winters in Nederland. Na de broedtijd zwerven groepjes pingende baardmannen rond buiten hun directe broedgebieden, zo kunnen ook nieuwe broedplekken ontstaan vanuit het brongebied. Vogels die wegtrekken, doen dat vanaf september en keren terug vanaf maart. In de jaren zestig en zeventig kende Nederland zo veel baardmannen dat er populatiedruk ontstond en vogels uitzwermden over heel West- en Midden-Europa.
Het vrouwtje baardman heeft geen zwarte snor, maar is toch ook heel fotogeniek. Let ook eens op de lange staart met witte buitenste veren. Foto Paul Bohre
Twintig jongen
Broeden doen ze vanaf maart/april. Ze hebben soms wel drie legsels in een jaar, waarbij een paartje in één jaar tot wel 20 jongen grootbrengen. Het nest wordt gemaakt in dichte riet- en zeggevegetatie, meestal laag bij de grond. Het duurt ongeveer twee weken voordat de jongen uit het ei komen, en na twee weken vliegen ze uit. Het gaat gelukkig goed met de baardmannetjes in ons land. Hun aantal is toegenomen tot wel 2100 paar. De winteraantallen liggen tussen de vier en vijfduizend exemplaren.
De tien mooiste lezersfoto’s
Baardmannen zijn enorm fotogeniek. Zolang als de Roots (en voorheen Grasduinen) Natuurfotowedstrijd bestaat, worden er fraaie en soms aandoenlijke beelden van deze vogel ingezonden. Hoogste tijd dus om de 10 mooiste beelden, gemaakt door Roots-lezers op een rijtje te zetten.
De tien mooiste baardmanfoto’s van lezers van Roots in 2020.
Wist je dat er maar liefst negen soorten mezen voorkomen in Nederland en België?
Vind je vogels kijken leuk, bestel eens het Roots Vogelmagazine.
Foto bovenaan: Paul Bohre.
