Wereldwijd gaat het bar slecht met insecten. En dat is niet alleen slecht nieuws voor de insecten zelf. Het goede nieuws: je kunt de insecten helpen. Met vijf concrete stappen maak je al een positief verschil voor die kleine kruipende, vliegende en zoemende diertjes.
Dit is – onder meer – waarom we niet zonder insecten kunnen
De wetenschap slaat al tijden alarm qua teruglopende aantallen insecten wereldwijd. Het wetenschappelijke tijdschrift PNAS (Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America) wijdde er begin dit jaar een themanummer aan. In een opiniestuk benadrukken Amerikaanse entomologen maar weer eens de essentiële ecologische van insecten, op zoveel fronten:
- Ze dienen als onmisbare voedselbron voor vogels, vleermuizen en (zoetwater)vissen
- Ze zijn bepalend bij het verspreiden en in stand houden van ontelbare hoeveelheden planten en dieren
- Ze zorgen voor de bestuiving en voortplanting van bloeiende planten
- Door afvalproducten op te eten recyclen insecten voedingsstoffen
- Ze leveren producten als honing, zijde, wax, kleurstoffen
- Ze worden vaak gebruikt ten behoeve van medisch en biologisch onderzoek
Op het menu van jonge vogeltjes staan insecten, insecten en nog eens insecten | Foto iStock
Van huisvlieg tot gloeiworm – kleine specialisten
In een bijlage bij hun artikel specificeren de wetenschappers van tal van insecten welke nut voor mensen – en welke ingenieuze eigenschappen ze precies hebben. Je kunt het document hier downloaden. Enkele ervan lichten we hier even uit:
- Composteren: (huis)vliegen breken dood organisch materiaal af. Ze leggen hun eitjes erin, de larven eten daar vervolgens van – waarbij weer voedingsstoffen beschikbaar komen voor schimmels en bacteriën.
- Medicinaal: larven van de groene vleesvlieg voeden zich met dood organisch materiaal en worden daarom ingezet bij wondverzorging.
- Ouderlijke zorg: bochelcicade zorgen voor hun kroost – ze communiceren met ze door de tak waarop ze zitten te laten trillen. Op die manier waarschuwen ze ook soortgenoten bij gevaar
- Bioluminescentie: gloeiwormen lokken prooien middels bioluminescentie – van larfs af aan.
Kleine huisvlieg | Foto Rob Groosjohan
Insecten helpen doe je zo: 5 manieren
1. Laat een klein stukje gras lekker groeien
Als je het gras maait laat dan ergens een stukje – liefst zo’n 10% – ongemoeid. Dat is al genoeg voor insecten om van te kunnen profiteren.
2. Plant en zaai inheemse planten
Insecten hebben doorgaans meer aan die planten dan aan exoten, vaak kunnen ze zelfs niet zonder elkaar. Ze eten ze of leggen er hun eitjes op. Hier vind je een overzicht met wilde planten. Menig kwekerij verkoopt (zaden en bollen van) inheemse planten, zoals kwekerij De Heliant, kwekerij Cruydt-Hoeck (gespecialiseerd in inheemse wilde zaden mengsels) en Planten van Hier.
3. Gebruik geen gif – dat doodt álle insecten
Anno 2021 zijn er genoeg gifvrije alternatieve bestrijdingsmiddelen – bijvoorbeeld biobestrijding.
4. Doe (overbodige) (buiten)verlichting uit
Lampjes staan gezellig maar trekken nachtvlinders aan, die daardoor een makkelijk maaltje zijn voor vleermuizen. Bovendien blijven ze maar om het licht fladderen waardoor ze uitgeput raken. Het gaat bar slecht met de nachtvlinders, waarschijnlijk door die nachtelijke lichtvervuiling. Tip: gebruiken verlichting met sensoren.
5. Gebruik (buiten) biologisch afbreekbare zeep – voor auto’s en ramen
‘Gewone’ zeep bevat meestal schadelijke stoffen, zoals zware metalen en ammoniak. Wat dan wel? (Regen)water of een sopje gemaakt met biologisch afbreekbare zeep. Daarvan zijn inmiddels talloze varianten te koop in winkels en webshops, zoals via greenjump.nl. Check ook ecogreenautoclean.nl.
Een citroentje heeft bepaalde waardplanten nodig | Foto Claudia Zantman
Het boomblauwtje is maar wat blij met klimop | Foto Cynthia Oostvogels
Vertel het voort: 3 tips
De wetenschappers onderstrepen dat je insecten ook helpt door ánderen te overtuigen van hun belang;
1. Verbeter het imago van insecten – bijvoorbeeld via je social media
Tip van Vogelbescherming Nederland: heb je zelf geen foto, download die dan gratis van beeldbanken zoals pixabay.com, unsplash.com en freenatureimages.eu.
2. Voorkom insecten-angst bij kinderen – vertel ze van meet af aan waarom insecten zo belangrijk zijn
Ga eens samen op expeditie in de tuin of buurt, en leer ze bijzondere insectenweetjes. Tip van Vogelbescherming: het boek ‘Insectenrijk’ van Aglaia Bouma. Of download bijvoorbeeld deze poster met enorm veel verschillende soorten bijen: de ene bij is de andere niet!
3. Stap in de politiek – zo heb je inspraak in het beleid voor parken en openbaar groen
Wil je weten hoe de verschillende partijen precies over de natuur denken? Je leest (of luistert) het in dit artikel van De Correspondent.
BRONNEN: VOGELBESCHERMING | PNAS
BEELDEN: ISTOCK (HEADER) | ROB GROOSJOHAN | CLAUDIA ZANTMAN | CYNTHIA OOSTVOGELS
Meer lezen
- Sterk staaltje ontsnappingskunst: deze mieren rollen weg bij gevaar
- Waarom vliegen vlinders nooit in een rechte lijn?
- Als je goed kijkt, en geduld hebt, kun je ’s zomers in eigen land de meest bijzondere insecten vinden, zoals de fraai getekende wespenspin, luid ratelende grote sabelsprinkhaan of een heuse stadsreus in je voortuin. Roots laat je kennis maken met enkele van de vele bijzondere landgenootjes.
