Wij zetten de verwarming een graadje hoger als we het koud hebben. Kleine vogeltjes fluffen hun veren op en creëren zo een isolerend laagje lucht. Maar ze doen meer om warm te blijven, zo ontdekten Zweedse en Schotse biologen onlangs. Ze verwarmen ’s winters hun bloed.
Meesjes vangen in de herfst en winter
Biologen van de Zweedse Lund Universiteit en de Universiteit van Glasgow in Schotland vingen zowel in de vroege herfst als in de late winter zo’n 100 meesjes: koolmeesjes, pimpelmeesjes en zwarte meesjes. In de herfst was de temperatuur tussen de 2 en 19 graden met een gemiddelde temperatuur van bijna 11 graden. ’s Winters was het een stuk kouder met zo’n 0 tot 13 graden – en een gemiddelde temperatuur van zo’n 7 graden.
Een pimpelmees in de sneeuw | Foto iStock
Onder de loep: energiefabriekjes in het bloed
Ze maten de meesjes op en wogen ze, namen wat bloed af en lieten ze weer vrij. Vervolgens bestudeerden ze de rode bloedcellen. Preciezer gezegd, ze onderzochten de activiteit van de mitochondria – kleine energiecentrales binnenin elke cel. Mitochondria maken energie voor de spieren én ze kunnen warmte genereren. Via een zogeheten respirometer konden de biologen precies zien hoeveel zuurstof de mitochondria verbruikten – en of dat was voor de productie van energie of van warmte.
De thermostaat een standje hoger
’s Winters bleken de mitochondria meer warmte te produceren dan in de herfst. Bovendien bevatten de rode bloedcellen meer van die energiefabriekjes. Extra energie die níet ging naar de stofwisseling, maar naar het genereren van hitte – vooral bij de zwarte mees en de koolmees. Vogels verwarmen in koude tijden dus hun eigen bloed; ze zetten als het ware hun eigen thermostaat een standje hoger.
De biologen popelen om te onderzoeken waarom de mitochondria precies anders werken zodra het kouder wordt. Wellicht speelt daar behalve de temperatuur bijvoorbeeld ook andere voeding een rol.
Een zwarte mees in de sneeuw | Foto Annie Keizer
BRON: LUND UNIVERSITY, ZWEDEN
BEELDEN: iSTOCK (HEADER) | ANNIE KEIZER
Meer lezen
- Meer over vogels lees je in het nieuwste Vogelmagazine – je bestelt ‘m hier
- Hier vind je het wetenschappelijke artikel in het Journal of the Federation of American Societies for Experimental Biology (FASEB Journal)
- Die energiefabriekjes zelf worden behoorlijk warm door hun inspanningen – je leest het in dit artikel in de New Scientist
- Dit zijn de 10 meest voorkomende vogels in Nederland
- Bekijk deze prachtige foto van een pimpelmees en appelbloesem
- Wist je dat er in Nederland en België negen soorten mezen leven?
