Dat in de herfst de noten op de grond vallen, we weten het allemaal. Maar waarom juist dan? En hoe ontstaat een noot eigenlijk? Waarom heeft-ie een bepaalde vorm? Heeft het zin om in een bos meer notenbomen aan te planten? Hoe reguleren bomen hun notenproductie? Annemiek van Loon van de Bomenstichting geeft antwoord op deze (en nog veel meer) vragen. Het volledige artikel lees je in het november-nummer, hier alvast een voorproefje en een paar vragen.
Tekst Monique van Klaveren
Hoe ontstaat een noot?
“De bloemetjes en de bijtjes, zo werkt het toch bij planten? Nou, het zit iets genuanceerder in elkaar. Bloemen die meeldraden met stuifmeel hebben zijn mannelijk, de bloemen met een stamper zijn vrouwelijk. Er moet stuifmeel op de stamper terechtkomen en dan kan zich een vrucht vormen, het latere nootje. Tot zover is het simpel. Maar je hebt bomen die alleen mannelijk zijn of bomen die alleen vrouwelijk zijn. Die zijn tweehuizig. Door de wind, zoals bij de berk en de wilg, of door insecten belandt het stuifmeel bij de stamper. Dus niet alleen door bijen, maar ook bijvoorbeeld vliegen en muggen. Daarnaast heb je bomen die eenhuizig zijn: ze dragen zowel mannelijke als vrouwelijke bloemen (eenslachtig) of de bloem heeft een stamper en meeldraden (tweeslachtig). Je zou kunnen zeggen: ‘binaire’ bloemen. De eik, hazelaar en okkernoot zijn eenhuizig en eenslachtig, maar de appelboom is eenhuizig en tweeslachtig.”
Foto: iStock
Waarom vallen de noten in de herfst op de grond?
“Dat heeft niets te maken met de kleur van de bomen – een bekend misverstand – maar alles met drie andere oorzaken: het licht neemt af en dus is het minder groeizaam weer. Voor een boom heeft het geen zin om dan energie in het ontwikkelen van een vrucht te stoppen. Verder zijn zon, maan, temperatuur en vochtgehalte van belang. Zo gaat het napje waar de vruchten in zitten openstaan als het napje droger wordt en dan vallen ze er vanzelf uit.”
Wat is de invloed van de klimaatverandering?
“De aardopwarming en verdroging hebben een grote invloed. Zo hadden we een paar jaar een heel droog voorjaar en zagen we dat bijvoorbeeld beuken daarop reageerden. Ze lieten hun vruchten vroeger dan anders vallen, maar veel van de nootjes waren leeg. Dit jaar is echter juist een goed jaar: het heeft veel geregend. Ik verwacht dan ook een grote notenoogst. Bomen kunnen dankzij de natte zomer gelukkig wel reserves opbouwen voor slechtere jaren. Inheemse soorten passen zich trouwens ook langzaam genetisch aan de klimaatverandering aan, hoor. Net als mensen. Wij zijn ook niet meer behaard en lopen tegenwoordig ook op twee benen.”
Nog veel meer vragen & weetjes lees je in het november-nummer dat hier te bestellen is. Zonder verzendkosten!
Nu verkrijgbaar: Roots van november 2021
Bestel Roots snel en makkelijk via onze webshop. Vermeld ‘GRATIS’ bij de kortingscode en je krijgt het nummer zonder verzendkosten (binnen Nederland) thuisgestuurd.”
Foto bovenaan: iStock
