Stel je leukste natuurvraag aan Roots, dan zoeken wij het voor je uit. Deze bijvoorbeeld: verandert de snavel van de spreeuw van kleur? Bioloog Geert-Jan Roebers geeft antwoord. En: meer spreeuwen-weetjes. Waarin verschilt een vrouwtje spreeuw van een mannetje bijvoorbeeld, en waaraan herken je een jonge spreeuw?
Spreeuwen zijn in de vlucht herkenbaar aan hun driehoekige vleugels en op de grond aan hun wandelende tred. Ze lopen als duiven, ze hippen niet als merels en mussen. Na de zomer hebben ze geruid en zijn ze wit bespikkeld. Gedurende de winter slijten de witte toppen van hun veren en worden ze zwart. In de lente komt hun paarse en groene gloed het best uit de verf.
Spreeuw: grijze en gele snavel?
Maar hoe zit het nu met hun snavelkleur? “In de broedtijd hebben spreeuwen een gele snavel”, legt bioloog Geert-Jan Roebers uit. “Daarna verdwijnt die kleur en wordt de snavel zwartgrijs. Dat verkleuren van de snavel onder invloed van hormonen komt bij meer vogels voor. Bij de grote zilverreiger, bijvoorbeeld. Alleen is het bij die vogel precies andersom: zijn snavel is in de voortplantingsperiode zwart en de rest van het jaar geel.”
Mannetje versus vrouwtje spreeuw
Aan de kleur van hun snavel kun je ook een mannetje- en een vrouwtje spreeuw behoorlijk betrouwbaar uit elkaar houden – maar alleen in de broedperiode. Mannetjes hebben dan een meer (licht)blauwige ondersnavel, bij vrouwtjes is de ondersnavel dan meer lichtroze.
Verder heeft een vrouwtje wat grotere lichte vlekjes op de borst en de buik dan een mannetje. Een ander verschil tussen beide seksen zo noemt de British Trust for Ornithology: de veren van mannetjes glinsteren meer. Ook aan de hand van hun ogen kun je de sekse bepalen; vrouwtjes hebben een bleke iris om hun pupil – je ziet het verschil op starlingtalk.com.
Zo herken je een jonge spreeuw
Een jonge spreeuw heeft tot in september een bruin verenkleed, en valt daardoor minder op. Ook is hij lichter gekleurd bij de keel.
Roze spreeuw
Zo af en toe duikt er een roze spreeuw (Pastor roseu) op in Nederland. Deze vogel broedt in steppe-achtige gebieden in Oost-Europese landen zoals Roemenië en Bulgarije. Waar precies hangt er maar net vanaf waar hij zijn (sprinkhanen)kostje kan vergaren. Overwinteren doet hij voornamelijk in India.
De roze spreeuw is niet van snavel tot poot roze. Maar hij doet zijn naam zeker eer aan. Niet alleen de veren op zijn buik en rug zijn roze, ook z’n snavel en poten zijn ‘pastel pink’. Kleine kanttekening: die roze verenpracht hebben alleen de volwassen exemplaren, en ook nog eens alleen als ze broeden. Die roze veren vormen hun broedkleed. ’s Winters is ook de volwassen roze spreeuw ‘gewoon’ (vlekkerig) bruingrijs.
Waterspreeuw
In de winter van 2017-2018 verbleef een zwartbuikwaterspreeuw maandenlang in de Ooijpolder bij Nijmegen. Natuurfotograaf Edwin Giesbers kreeg het mannetje uitgebreid voor zijn lens en maakte er voor Roots een reportage over – en deze videobeelden.
Meer lezen
- Zo fotografeer je spreeuwenwolken
- Natuurshot van de week: spreeuw neemt een bad
- Waarom heeft de wulp een kromme snavel?
- De spreeuw is een geniale imitator. Hoe dat klinkt, hoor je in deze podcast.
Foto bovenaan: Sjani van Ophemert
