Op Groenland is een nieuwe, unieke groep ijsberen ontdekt. De ijsberen leven dichter op elkaar dan in andere ijsbeerpopulaties. Ook jagen ze op een andere, nieuwe manier. Dit bijzondere gedrag helpt de dieren mogelijk de gevolgen van de opwarmende aarde en het smeltende ijs te weerstaan.
Een werkdag in het Noordpoolgebied begint ’s ochtends met het luisteren naar het weerbericht. “De helft van de dagen is het weer zo slecht dat je er niet met de helikopter op uit kan”, zegt Kristin Laidre, marien bioloog bij het Polar Science Center van de Universiteit van Washington. En die helikopter heeft haar driekoppige onderzoeksteam nodig om achter ijsberen aan te gaan. Laidre woont een à twee maanden per jaar in Groenland, waar ze verblijft in Inuit-dorpjes, onderzoeksstations en leegstaande hutten. Niet in de winter, want dan is het er te donker om te werken, maar in de zomermaanden – evengoed is de gemiddelde temperatuur dan ongeveer 15 graden onder nul.
Lees ook:
- Driesteenstrandlopers zijn verre van ‘gewone’ wintergasten in Nederland. Ze broeden op Groenland – sommige vogels trekken ieder jaar meer dan 15.000 kilometer.
Een beetje werkdag duurt tien uur; soms is het al twee uur vliegen voordat je een ijsbeer vindt. “We baseren ons vaak op de kennis van Inuit-jagers om de beren te vinden.” Als er eentje gevonden is, schiet Laidre vanuit de helikopter een verdovingspijltje in het dier. “Als de beer slaapt, meten en wegen we hem, we verzamelen bloed-, vet- en haarmonsters en doen het dier een halsband met een zender om. Tijdens het werk kijken we constant om ons heen of er niet nog een ijsbeer aan komt. IJsberen zijn nogal nieuwsgierig.”
Mocht zo’n pottenkijker opdoemen, dan heeft Laidre fluitjes, lichtfakkels en losse flodders tot haar beschikking om het dier op afstand te houden. “We hebben weleens meegemaakt dat een beer in onze helikopter kwam bijten, of aan de ramen van onze hut likte, of er met mijn monsters vandoor ging.” Het team pakt in en stijgt op voordat de beer wakker wordt. Het onderzoek levert gegevens op over hoe het gaat met de ijsberenpopulatie op Groenland.
Zwemmende zakken vet
Laidre doet onderzoek naar hoe grote zoogdieren in het gebied de zee gebruiken om te foerageren en rond te trekken. Dat geldt voor ijsberen, die goed kunnen zwemmen – niet voor niets is hun Latijnse naam Ursus maritimus, oftewel ‘zeebeer’. Maar ook voor orka’s, walvissen, beloega’s, narwals en zeehonden. De laatste tijd is Kristin Laidre vooral bezig de ijsberenpopulaties van Oost-Groenland in kaart te brengen. Daarbij deed ze een ontdekking die zou leiden tot een artikel in wetenschapsmagazine Science en een hoop media-aandacht.
Lees ook:
- 8x wat je (wellicht) nog niet wist over orka’s. Tipje van de sluier: ze eten witte haaien.
- Grijze zeehonden werpen hun jongen in de winter.
“In het zuidoosten van Groenland bleek zich een populatie beren op te houden in de fjorden. Ik had al snel een buikgevoel dat dit een bijzondere groep moest zijn. Ze leven zo dicht op elkaar en zo geografisch geïsoleerd. Hun leefgebied wordt begrensd door losse schotsen zee-ijs waar ze niet makkelijk overheen trekken. Uit de kustbergen waaien ook nog eens zogenoemde katabatische winden; valwinden met orkaankracht die in een paar uur al het zee-ijs uit de fjorden blazen.
Verder is er alleen open zee. Op het land, in het westen, ligt de Groenlandse ijskap. IJsberen steken die wel eens over, maar blijven er niet hangen omdat er niets te eten is voor ze.” De ijsberen blijven dus op hun plek in de fjorden, en daar hebben ze een interessante, nieuwe jachttactiek ontwikkeld. Normaal jagen ijsberen vanaf zee-ijs. Zeehonden zijn hun favoriete prooien, zoals de ringelrob en de baardrob. “Het dieet van ijsberen bestaat grotendeels uit vet, en zeehonden zijn feitelijk zwemmende zakken vet.”
Wil je meer lezen over deze bijzondere groep ijsberen en hun unieke manier van jagen? Het volledige artikel staat in Roots februari, verkrijgbaar via de webshop.
Meer lezen
- Sneeuwgors: innemende wintergast
- Walrus Thor deed in november Nederland aan
Roots februari
Wat je leest in Roots februari:
- Zo help je zeepaardjes in de Noordzee
- Wandeling in de Amsterdamse Waterleidingduinen
- Foto’s van de maand: uilen
- De kwestie: gaan delen van de Veluwe tijdelijk dicht?
- Nonnetjes in Nederland
- Natuurommetje: de Vaalserberg
- De gletsjerberen van Groenland
- Fotohut in Clinge (beroemd vanwege de eekhoorns)
- Doe mee: de Roots natuurfotowedstrijd 2023
En nog veel meer! Bestel deze Roots eenvoudig via de webshop – binnen Nederland betaal je geen verzendkosten.
Tekst: Paul Q. de Vries Foto bovenaan: Getty Images
