Het waardevolle Noordzeerif Borkumse Stenen op de kaart zetten bij het kabinet, dat was dit jaar het doel van de expeditie van de Stichting Duik de Noordzee Schoon, het Wereld Natuur Fonds en Stichting De Noordzee. Van 9 t/m 18 september gingen ze voor het tiende opeenvolgende jaar op expeditie.
De Borkumse Stenen vind je ten noorden van Schiermonnikoog, op de grens met Duitsland. Het is een bijzonder zeegebied vol grind, grote keien begroeid met fraaie anemonen en sponzen, en velden met schelpkokerwormen die een natuurlijk Noordzeerif vormen. Een prima schuilplek voor vissen en andere zeedieren.
Dodemansduim op wrak, foto: Cor Kuyvenhoven
Het expeditie-team bestond dit jaar uit 28 duikers, waaronder biologen, fotografen en filmers. Tijdens hun expeditie verwijderden enkele duikers ook oude netten van wrakken, waar vissen en krabben vaak in verstrikt raken. WNF-expeditielid Ingvild Harkes: “De biologen inventariseren het leven, zoeken naar nieuwe en bijzondere soorten en ecosystemen. We willen zoveel mogelijk dieren in kaart brengen. Van dit gebied was nog maar 7% in kaart gebracht, dat is nu ietsje meer geworden. De velden vol schelpkokerwormen waren opmerkelijk, meestal zie je hier en daar wat losse exemplaren. Nu zagen we ze met een heleboel tegelijk op één veld! Het is een beetje zoals helmgras: als je dat niet maait, houdt het de zandbodem bij elkaar en is het een voedingsbodem voor dieren.”
Beperkte bescherming
Om de nu nog relatief onaangetaste natuur te behouden, willen de initiatiefnemers van de expeditie dat het kabinet Borkumse Stenen uitroept tot beschermd natuurgebied. Nu geniet nog maar een piepklein deel van de Noordzee bescherming. Harkes: “Er zijn allerlei afspraken vanuit Brussel, verplichtingen zelfs, om bepaalde gebieden te beschermen. Maar de effectieve bescherming is nu nog maar 0,35 procent. Dat is heel weinig. De onderhandelingen blijven maar gaande en dat komt omdat de meeste beschermde gebieden werken volgens een soort consensusmodel: er moet overeenstemming bereikt worden tussen de verschillende belanghebbenden, zoals de vissers en de milieugroeperingen. Het kabinet laat ons met voorstellen komen en plaatst ons dan tegenover de vissers om te onderhandelen. Dan krijg je gebekvecht. Terwijl wij het liefst willen samenwerken.”
Netwerk in de Noordzee
Gelukkig is er in de Borkumse Stenen bijna geen visserij en dat betekent dat het veel makkelijk beschermd kan worden. Harkes: “Bovendien zou het kunnen bijdragen aan een netwerk van beschermde gebieden in de Noordzee. Dan kunnen de dieren van het ene naar het andere gebied zwemmen. Duitsland heeft zijn deel al aangewezen als natuurgebied. Nederland nog niet. Hopelijk komt het kabinet nu in actie.”
Heremietkreeft in de Borkumse stenen. Foto: Cor Kuyvenhoven
