De geur van vaderlandsliefde blijft deze dagen overal aan kleven. Neem alleen al de titel van het dinsdag gelanceerde ‘aanvalsplan voor het Nederlandse landschap’ van Natuurmonumenten: Land om te koesteren. Het zou een VVD-rapport kunnen zijn over normaal doen of vluchtelingen.
Marc van den Tweel, algemeen directeur Natuurmonumenten, schrijft in het aanvalsplan dat hij is geschrokken van de zorgen die veel mensen zich maken over de toekomst van hun landschap. Na een aantal ‘streekconferenties’ met ‘ruim duizend bezorgde mensen’ is het hem duidelijk geworden dat de Natuurmonumenten-mens vreest voor verrommeling van het landschap.
Een weids landschap op Texel. Foto: Bas Meelker
Nu is het wezen van de mens te somberen over de dag van morgen, maar Van den Tweel gaat strijdbaar verder: ‘Het landschap verliest steeds meer van zijn herkenbaarheid, schoonheid en identiteit. Als grootste (pas nu op met dit soort opschepperij) natuurbeschermingsorganisatie van Nederland hebben we besloten om niet weg te kijken, maar om dit onderwerp op te pakken. Dat is voor ons ook best spannend.’
Intrigerend dat bij Natuurmonumenten schijnbaar wordt besloten om wel of niet weg te kijken bij lastige kwesties, maar ook wegkijken als het moeilijk wordt hoort bij het wezen van de mens. Hoe dan ook, na ruim honderd jaar natuur beschermen gaat Natuurmonumenten over de heggen kijken van hun 355 natuurgebieden. ‘Met dit aanvalsplan spreken we ons nu ook nadrukkelijk uit over de natuurwaarden buiten onze eigen gebieden en buiten het Nationaal Natuur Netwerk’, aldus Van den Tweel.
Een ‘rommelig’ landschap, zoals hier op Texel, kan ook mooi zijn. Foto: Bas Meelker
Waarom? Waarom verlaat Natuurmonumenten hun zorgvuldig beschermde groene vestingen? In een ingezonden brief in de Volkskrant (woensdag 25 januari) legt Van den Tweel uit waarom ze interesse hebben in het landschap van de buurman: ‘Voortaan spreken we ons ook nadrukkelijk uit over de natuurwaarden buiten onze gebieden, omdat de natuur in deze gebieden een gezond omringend landschap nodig heeft.’ Dat ruikt een tikkeltje naar eigenbelang, maar ook eigenbelang is het wezen van de mens en de geur van de tijd.
Foto: Bas Meelker
In Land om te koesteren staat één – er staan meer goede dingen in hoor – zeer belangrijk punt: zorg dat het Rijk de regie houdt over de landschappen, leg het niet te vondeling (wat nu dus wel gebeurt) bij de provincies en de gemeenten. Want voor je het weet is er een lokale dwaas die vindt dat je prima een hotel/winkel/bedrijventerrein/penthouse mag bouwen in een natuurgebied. Wie zulke rommelnatuur leuk vindt, kan gaan wandelen in België.
Positief gezegd heeft Natuurmonumenten met dit aanvalsplan oog voor de ander. Luisteren naar de mensen buiten je eigen natuurterreinen, het kan het begin zijn van een lange en mooie relatie waarin landschappen met grutto’s en vergezichten zonder bedrijventerreinen geen herinnering worden, maar een feit blijven. Land om te koesteren is geen oproep voor meer vaderlandsliefde, maar voor meer landschapsliefde.
