In de rubriek ‘De kwestie’ belicht Roots telkens de achtergrond van een actuele gebeurtenis, situatie of visie op het gebied van natuur die tot ophef leidt. In Roots september gaat het over de kwestie bramen.
‘Te veel brandnetels en bramen’, dat is het doembeeld dat vaak opduikt als het gaat over de gevolgen van te veel stikstof in de natuur. Maar bramen horen in Nederland. Het is een veelzijdige plant met verschillende ondersoorten, die op veel plekken gewoon thuis is, stikstof of niet. En we eten ze ook vaker, zelf geplukt of geteeld.
Waarom staan bramen er de laatste paar jaren zo slecht op?
Een van de gevolgen van de grote neerslag van stikstof in natuurgebieden is dat zeldzame en unieke plantensoorten dreigen te verdwijnen. Daarvoor in de plaats komen soorten die geen last van die stikstof hebben, zoals brandnetels. En op veel plaatsen tiert de braam ook welig. Dus luidt het angstbeeld vaak: straks hebben we alleen nog brandnetels en bramen.
Doen bramen het dan zo goed op stikstof?
“Niet altijd”, zegt Rienk Jan Bijlsma, onderzoeker bij de Wageningen Universiteit (WUR). “Er zijn enkele bramensoorten die meer stikstof wel fijn vinden, maar er zijn er ook genoeg die het helemaal niet goed doen met meer stikstof.” Bijlsma schreef, samen met twee andere deskundigen, de brochure Bramenland Nederland, om het imago van de braam op te vijzelen en natuurbeheerders erop te wijzen dat het niet nodig en ook niet verstandig is om de braam actief te bestrijden.
Dus op sommige plekken kan het wel een probleem zijn?
“Het ligt eraan wat je een probleem vindt. Het is misschien een probleem op plekken waar veel recreatie is, voor wandelaars of fietsers. Bramenstruiken kunnen snel gaan woekeren en door grote stukken met heel veel bramen kun je bijna niet lopen. Maar de vraag is hoe erg dat is. Het betekent namelijk ook dat het daar voor bijen, vlinders en andere insecten heel rustig is. En dat is ook weer goed voor veel vogels. En er zijn verschillende dieren die de vruchten graag eten. Herten en reeën eten de struiken zelf. Op plekken waar die grote hoefdieren leven, hoef je dus ook nooit bang te zijn dat ze gaan woekeren.”
Hoe kijken terreinbeheerders tegen de braam aan?
“De meesten van hen zien de braam inderdaad nog als een probleem”, zegt Rense Haveman van onderzoeks en adviesbureau De Ronde & Haveman en medeauteur van de brochure. “Hoe dat komt, daar heb ik nog niet echt een vinger achter kunnen krijgen. Het allitereert lekker als je bramen en brandnetels kunt zeggen als het over de stikstofproblemen gaat. Maar dat verband wordt onterecht gelegd. Natuurlijk kan een bepaalde soort een probleem zijn als je op een plek iets anders wilt. Maar dat geldt voor alle planten en het heeft ook te maken met wat je wilt op je terrein.”
Het vervolg van deze kwestie bramen lees je in Roots september. Pak ‘m mee uit het winkelschap of bestel ‘m eenvoudig online – binnen Nederland betaal je geen verzendkosten.
Tekst: Frans Glissenaar
Foto bovenaan: Getty Images
Wat je leest in Roots november:
- November + treevember: aanpoten!
- Successtory: de oehoe
- Herfstwandelen in het spoor van de Hierdense Beek (+ routekaart)
- Natuurommetje bij Zuidlaren
- De mooiste lezersfoto’s van eekhoorns
- Film ‘Het wilde België’: in gesprek met de maker
- 11x pretty in pink, van zoutmeer tot roze dolfijn
En nog veel meer. Bestel deze Roots snel – binnen Nederland betaal je geen verzendkosten.
