Het gaat goed met de wilde zwanen. De grote vogels hebben hun leefgebied vanuit het noorden uitgebreid naar Zuid-Zweden en broeden sinds 2005 ook mondjesmaat in Nederland. Het succes verklaard én tips om ze zelf te spotten.
Kees Koffijberg, ganzen- en zwanenexpert bij Sovon Vogelonderzoek Nederland, volgt al jaren de winterpopulatie van onder meer wilde zwanen. “Het gaat goed met hun populatie in Noord-Europa. Ze nemen nog steeds in aantal toe. Broedden ze voorheen vooral hogerop in Scandinavië, tegenwoordig nestelen ze ook in het zuiden van Zweden, en sinds 2005 zelfs in Drenthe.”
Dat ze in aantal toenemen is best een klein mirakel. “De soort was begin vorige eeuw namelijk bijna uitgestorven in Europa. Er was nog maar een handjevol vogels over in Scandinavië, als gevolg van bejaging en eierrapers. Apart genoeg waren het de jagers en natuurbeschermers (die in Scandinavië veel respect voor elkaar hebben, red.), die een gezamenlijke reddingsactie begonnen. Inmiddels wordt de totale winterpopulatie geschat op meer dan 100.000 wilde zwanen.”
Kijktips
Om te overwinteren vliegen de meeste wilde zwanen in de loop van het najaar zuidwaarts. Koffijberg: “Ze verblijven tegenwoordig vooral in het zuiden van Zweden, Denemarken en het noorden van Duitsland hangen, dus in de landen rond de Oostzee. Door de overwegend zachtere winters van tegenwoordig zijn deze wilde zwanen niet meer genoodzaakt verder zuidwaarts te vliegen en blijven ze steeds noordellijker.
Daarom komen er in zachte winter tot maximaal 4.000 exemplaren in Nederland terecht. Vriest de Oostzee dicht, dan komen er meer vogels in de loop van de winter. Dan moet je denken aan 6.500 overwinteraars.” De beste kans om ze te zien, maak je bij het Lauwersmeer, langs de Friese kust, Gouwzee, de Amsterdamse Waterleidingduinen en de Veluwerandmeren (Elburg).
Filmtip
Kijk hier voor een fraai portret van een familie wilde zwanen.
Foto’s: Jan Vermeer. De complete reportage plus meer fraai beeld van Jan Vermeer vind je in het januarinummer van Roots.
