Afgelopen winter spoelden vooral na fikse stormen vele duizenden skeletjes van zee-egels aan op de Noordzeestranden. Loran Kleine Schaars en Rob Witbaard van het NIOZ bestuderen al jaren het leven in de Noordzee en leggen in Roots juli-augustus uit hoe die zee-egel skeletjes daar komen – en waarom het er zo veel zijn.
Miljoenen larfjes
“Dat er duizenden skeletjes aanspoelen is niet zo vreemd”, aldus Kleine Schaars. “In bodemmonsters die wij nemen, zie je dat er wel 70 zee-egels per vierkante meter in het zand van de Noordzee voorkomen. Dan heb je het al snel over 350.000 exemplaren binnen de afmeting van een voetbalveld. Dat ze zich ook massaal voortplanten, vinden we terug in watermonsters in de maand juni. We zien dan miljoenen larfjes in het zeewater. Als je die met een theelepeltje opschept, tel je er daarin zo 1.500 of meer!”
Lees ook:
Wat een vraag: leven er zee-egels in onze wateren?
Zee-egel skeletten op het strand: vooral zeeklitten
De skeletten op het strand zijn vooral van zeeklitten, die leven in zand. Witbaard: “Het zijn bijzonder nuttige dieren, die heel belangrijk zijn voor het evenwicht in de zee. Ze ploegen de bodem om, op zoek naar organisch materiaal, zoals algen en plankton. Dat zuigen ze op via een tunneltje dat fungeert als een soort stofzuigertje en verteren dat dan in hun lichaam. Ze bewegen zichzelf door middel van mini-zuignapjes onder hun lichaam, net als zeesterren. Je ziet dan letterlijk sporen in het zand alsof ze op kleine rupsbandjes door het zand zijn gereden.”
De zeeklit lijkt in levende vorm meer op een harige aardappel, hij wordt in Engeland daarom ook wel zee- aardappel genoemd. Foto: Paul Böhre
Ieniemini zee-egeltje: de zeeappel
“Een andere soort waarvan je langs de kust ook geregeld skeletten vindt, is de zeeappel. Die leeft vooral op zogenoemde harde substraten”, aldus Klein Schaars. “Denk aan zeewrakken, en tussen basaltblokken op pieren. En dan heb je nog het zee-boontje, een ienieminie zee-egeltje met een doorsnede van hooguit een centimeter. Die zee-egel skeletten vind je vooral in schelpengruis. Als je ze door een loep bekijkt, zijn ze echt prachtig.”
Kun je een zee-egel eten?
In Azië wordt er op zee-egels gevist; in onder andere Japan eet men zee-egels. Hun geslachtsorganen gelden daar als delicatesse.
Natuurlijke vijanden van volwassen zee-egels zijn zeeotters en eidereenden. Verder mag een zee-egel vrezen voor vissen zoals de zeewolf en trekkervissen. Ook wordt er in Azië op ze gevist omdat onder andere in Japan hun geslachtsorganen als delicatesse gelden.
Meer lezen
- De rode zee-egel kan zo’n 100 jaar worden, met uitschieters tot 200 jaar, ontdekten wetenschappers van Oregon State University. Benieuwd welke dieren er op plekken 1 tot en met 9 staan? Check hier de Top 10 oudste dieren ter wereld.
- ‘s Winters spoelen steeds vaker zeepaardjes aan op de Nederlandse stranden, onder meer op Texel en tussen Bergen aan Zee en Schoorl. Best bijzonder voor vissen die houden van mediterrane warmte. Waarom gebeurt dit en wat kun je zelf het beste doen als je een levend zeepaardje vindt op het strand?
- Sinds 2003 wordt elk jaar wel een bultrug gezien in de Noordzee, voor de kust van Nederland en België. Is dat zorgwekkend of niet? Lees hier meer over bultruggen in de Noordzee.
- Ruim 70 procent van de wereld bestaat uit water. In al die meren, rivieren, zeeën en oceanen zwemmen vissen die je écht liever niet tegenkomt tijdens een zwempartijtje. Deze 10 afschrikwekkende vissen staan in willekeurige volgorde. Het is maar net wat je eng vindt: grootte, gif, tanden of een even ingenieuze als huiveringwekkende parasitaire leefwijze. De vis op plek één staat er echter niet voor niets. Lees, kijk, en huiver.
Tekst: Paul Böhre
Foto bovenaan: Getty Images
