Het Weerterbos wordt langzaam steeds natter en krijgt zijn oorspronkelijke karakter van moerasbos weer terug. In september hoor je in dit Limburgse woud oergeluiden door het bos galmen: de edelhertbronst is begonnen.
Dat je heerlijk door het Weerterbos kunt dwalen, heeft alles te maken met zijn natte historie. Het bos ligt namelijk in een soort kom, waar het water maar moeilijk uit wegstroomt. Daarom is het bos nooit echt helemaal ontgonnen.
Toch is van een oerbos geen sprake. De mens zou de mens niet zijn als ze toch niet zouden proberen om het bos te ontginnen. Dwars door het gebied groef men een watergang, de ‘Oude Graaf’. Haaks hierop verscheen een fijnmaziger netwerk van slootjes, greppels en rabatten, dat zijn kleine aarden dijkjes, opgeworpen met het materiaal dat vrijkwam bij het graven van de greppels. Het mes sneed zo aan te kanten: het water werd afgevoerd en de dijkjes waren hoog en droog genoeg voor de aanplant van productiehout.
Ondanks deze maatregelen bleef het bos nat. Een productiefunctie heeft het Weerterbos inmiddels niet meer. Sterker nog, de Oude Graaf (ook benodigd voor het afvoeren van water uit landbouwgebied) is nu om het bos heen geleid. Geleidelijk mag het bos steeds natter worden en krijgt het zijn oorspronkelijke karakter van moerasbos weer terug.
Onrustige edelherten
Nat is het hier zeker, want het pad gaat verder als vlonder. In een flits schiet ergens een levendbarende hagedis weg. Hagedissen zijn koudbloedige dieren en moeten dus opwarmen om actief te kunnen zijn. Aan het begin van de herfst is er voor hen geen betere plek denkbaar dan het vlonderpad. Het duurt dan ook niet lang voordat de hagedis weer op zijn oude stekje terugkeert.
Oergeluiden stijgen op uit de verte en doorbreken de stilte op een mysterieuze wijze: edelherten. De bronst is aangebroken. Het meest dominante mannetje heeft een hele roedel dames onder zijn hoede. Andere mannetjes dagen het dominante mannetje graag uit. Dat gebeurt in eerste instantie vooral met veel verbaal vertoon. Ziet een concurrent zijn kansen schoon, dan kan een gevecht volgen. Dat dit niet ongevaarlijk is, blijkt uit het feit dat enkele jaren geleden het toen dominante mannetje bij een gevecht overleed.
Ook vandaag is het onrustig op het veld. Er lopen diverse mannetjes rond, maar het plaatshert weet zijn roedel goed bij elkaar te houden. Tot een gevecht komt het niet. Slechts twee jonge mannetjes gooien hun geweistangen in elkaar. Voor hen is het nu nog spelenderwijs oefenen, maar ooit zullen ze elkaars concurrent zijn.
“De edelherten zijn hier in 2005 uitgezet binnen een omheind gebied”, vertelt Jos Berends, districtsbeheerder van Het Limburgs Landschap. “Jaarlijks worden er zeven tot negen dieren geboren. Om ervoor te zorgen dat de natuur en de dieren gezond blijven, wordt de populatie met zorgvuldig afschot op peil gehouden en zijn er inmiddels tweemaal drachtige hinden bijgezet voor vers bloed. De dieren zorgen met hun graasgedrag en het vegen van de geweien tegen de bomen voor veel variatie in het gebied.”
Weelderig Weerterbos
Na de edelherten keert het moerasbos weer in vol ornaat terug. Het bos is weelderig met een ondergroei van riet. Een nieuw ven volgt. Op de oevers verraden grijsgroene blaadjes het zeldzame moerashertshooi. Op de achtergrond gaat het geburl echter onverminderd verder. Voor de edelherten wachten nog enkele zware weken, voor de wandelaar breekt het moment van ontspannen aan.
Banjer zelf door het Weerterbos
De complete reportage over het Weerterbos lees je in het septembernummer 2024 van Roots. Daarin vind je ook een routekaart en de routebeschrijving. Bekijk ook alvast de route online en download de gps-track.
Meer wandeltips
- Samen wandelen is gezellig, maar in je eentje op pad geeft het ultieme gevoel van vrijheid. Daarom dromen veel vrouwen van een soloavontuur. Maar is alleen wandelen als vrouw wel veilig? En hoe bereid je je erop voor? Solowandelaars delen hun ervaringen en lessen.
- Net over de grens in België, ten westen van Genk, ligt natuurgebied De Teut. In dit verrassende natuurgebied, waar de heidevelden in juli en augustus een prachtige paarse blos hebben, heeft Roots een wandelroute uitgestippeld van ruim 11 kilometer.
Tekst en foto’s: Bob Luijks
