Iedere winter worden er ruigpootbuizerds waargenomen. Wintergasten uit het hoge noorden. Je herkent de biddende ruigpootbuizerd vrij gemakkelijk: ze hebben bevederde poten, een zwarte rand aan hun witte staart en ze ‘bidden’ vaak: dan hangen ze al fladderend stil in de lucht, op zoek naar prooi.
Vanaf oktober/november verlaat de ruigpootbuizerd Zweden en Noorwegen, waarna hij – afhankelijk van het voedselaanbod dat hij onderweg tegenkomt – steeds verder zuidwaarts afzakt. Hij overwintert vooral in Midden- en Oost-Europa, maar kan in strenge winters invasieachtig tot in Frankrijk en andere Zuidwest-Europese landen doordringen. Afgelopen winter kwamen er ook tientallen vogels in Nederland en België terecht, maar ook deze winter worden ze op diverse plekken gezien. In de loop van maart trekken ze dan weer noordwaarts, naar hun broedgebieden in het hoge noorden.
Ruigpootbuizerds bidden aanmerkelijk vaker en langer dan buizerds. Foto: Marcel van Kammen
Biddende ruigpootbuizerd
De ruigpootbuizerd speurt meestal vliegend naar zijn prooi (vooral muizen en konijnen), maar jaagt ook zittend vanaf palen, hekken of lopend over de grond. Hij hangt vaak in de lucht (‘bidden’) om prooien op te sporen. De ruigpootbuizerd bidt veelvuldig (vaker en langer dan de buizerd) op een hoogte van 10-15 meter, en speuren 4-20 seconden naar een prooi. Net als bij een torenvalk kan een ruigpootbuizerd uitwerpselen en urine door de waarneming van ultraviolet licht – een deel van het zonlicht dat wij niet kunnen waarnemen – nauwkeurig lokaliseren en zo zijn jacht perfectioneren. In muizenarme jaren schakelt hij net zo makkelijk over op het vangen van (middelgrote) vogels.
Ruigpootbuizerds leven vooral van knaagdieren. Foto: Erik Leisink
Gek op knaagdieren
Vaak vinden ruigpootbuizerds al in het overwinteringsgebied een partner, waarna ze naar Scandinavië trekken om te broeden. Deze vogels maken hun bodemnest het liefst op een uitstekende rotsrand, maar ze broeden ook in bomen. In goede muizenjaren leggen ze zeven eieren. In slechte muizenjaren broeden ze soms helemaal niet en kunnen ze zelfs verdwijnen uit een gebied. Hoe grillig de broedpopulatie kan zijn, bleek in 2006, toen ruigpootbuizerds tijdens een uitzonderlijk goed muizenjaar ineens massaal in Noord-Noorwegen broedden. Ze duiken op waar knaagdierpopulaties hun maximumaantal bereiken: (een deel van) de populatie verplaatst zich dan ineens van Rusland naar Scandinavië of omgekeerd. Hoe ze daar achter komen, is een raadsel.
Illustraties van de ruigpootbuizerd uit het boek Roofvogels en uilen van Noordwest-Europa. Illustraties: Joris De Raedt
Meer weten over roofvogels? Het Roots boek Roofvogels en uilen van Noordwest-Europa (inmiddels de vierde druk!) is te koop via onze webshop.
Check Waarneming.nl voor de laatste waarnemingsplekken van de ruigpootbuizerd.
Vind je vogels kijken leuk, dan is het Roots Vogelmagazine wellicht iets voor je.
Spectaculair: in oktober 2020 werden op een dag duizenden trekkende buizerds waargenomen in Nederland.
