Iedereen weet het: vuurwerk is gevaarlijk. En dan gaat het niet alleen om brandwonden die je krijgt van foute rotjes of mislukte vuurpijlen. Wat zijn er nog meer voor gevaren?
Fijnstof
Het afsteken van vuurwerk zorgt voor luchtvervuiling, doordat er in korte tijd een flinke hoeveelheid fijnstof in de lucht komt. De eerste twee uur van het nieuwe jaar is de concentratie fijnstof gemiddeld wel 40 keer zo hoog als normaal. In het eerste uur van de jaarwisseling van 2017 op 2018 lieten stedelijke meetpunten een sterk verhoogde concentratiewaarde van fijnstof zien. Dit bleek uit metingen van het Luchtmeetnet. Overigens was de nieuwjaarspiek in fijnstof in 2018 de op één na laagste in de afgelopen jaren (metingen van 1994-2018). De verschillen per jaar ontstaan door de verschillende weersomstandigheden. Bij een zwakke wind is er door een geringe verspreiding een hoge concentratie en bij een sterke wind wordt het fijnstof sneller verdeeld, dat zorgt voor een lagere concentratie. Bij neerslag slaat een substantieel deel van de fijnstof neer en blijft vuurwerksmog uit.
Zware metalen
Ook zorgt vuurwerk voor bodem- en watervervuiling. Dat komt door het fijnstof dat neerdaalt en door onverbrande vuurwerkresten. Vuurwerk bevat veel zware metalen zoals barium, antimoon en strontium. Deze stoffen zijn zeer schadelijk voor de gezondheid van mens en dier. En koper is bij te hoge concentraties giftig voor het waterleven.
Wensballonnen
Een alternatief voor vuurwerk vormen de zogenaamde wensballonnen. Toch zijn deze papieren ballonnen met een vuurtje eronder ook schadelijk voor het milieu. De niet brandbare delen van deze ballonnen komen in de natuur terecht en vogels kunnen daarin verstrikt raken.
Tips
Wil je toch graag “iets doen” met oud en nieuw, denk dan hier eens aan:
- Vermijd illegaal vuurwerk. Hier zitten vaak nog meer schadelijke stoffen in, zoals cadmium.
- Bij knalvuurwerk komen minder schadelijke stoffen vrijkomen dan bij siervuurwerk.
- Verminder de hoeveelheid vuurwerk die wordt afgestoken: werk bijvoorbeeld samen met de buren.
- Ruim afval dat overblijft na het afsteken van vuurwerk direct op, zodat schadelijke stoffen niet in het milieu komen.
- Heb je last van de luchtvervuiling, blijf dan een aantal uren na middernacht binnen.
- Nieuwjaarsvegen is een initiatief van Nederland Schoon. Op nieuwjaarsdag pakken deelnemers van deze actie massaal de bezem en wordt de vuurwerktroep opgeruimd. Dat scheelt flink wat gif in het riool. Ook het verwijderen van vuurpijlresten uit het gazon zorgt ervoor dat er geen zware metalen in de grasmat terechtkomen.
- Wil je een wensballon oplaten? Zorg dan voor een lang touw. Bevestig dat aan je ballon als hij de lucht ingaat. Als het vuurtje onder de ballon bijna gedoofd is, haal je de ballon weer naar beneden en kun je de restanten direct opruimen.
Uilen zijn niet blij met vuurwerk of wensballonnen, foto: R. v. Daalen
