Mensen en dieren kunnen naar de ‘wc’, maar hoe raken planten hun afvalstoffen kwijt? Het is een van de vragen die biologe Sara van Duijn beantwoordt in haar boek Natuurlijk biologie. Hier lees je haar (ingekorte) antwoord.
Foto: Bob Luijks
Als je onder ontlasting verstaat dat planten een anus hebben en daar poep uitkomt, nee. Als je onder ontlasting verstaat dat er afvalstoffen worden geloosd, dan zeker wel. Net als elk organisme gebruikt een plant energie. In het geval van mensen wordt deze energie gemaakt doordat we bijvoorbeeld een boterham eten. Onze energie komt dus van externe factoren, van planten of van dieren. Wij hebben andere organismen nodig om te kunnen overleven, alleen op water, zuurstof en licht doen we het niet zo goed.
Planten kunnen wel zelf energie maken zonder dat ze andere organismen nodig hebben. Planten zijn zelfvoorzienend. Het enige wat planten nodig hebben om energie te maken, is water, zonlicht en koolstofdioxide. Planten hebben op de bladeren kleine huidmondjes zitten, waardoor de koolstofdioxide wordt opgenomen. Door de wortels wordt het water opgenomen. Dit water wordt naar boven getransporteerd. Hier komt het in de bladgroenkorrels, een soort zonnecellen, samen met de koolstofdioxide.
Geen Ikea-kast
De koolstofdioxide (CO2) en het water (H2O) worden in de plant omgezet in zuurstof (O2) en energie in de vorm van glucose. Dit proces heet fotosynthese. Fotosynthese houdt in dat er stoffen samengevoegd worden tot iets nieuws met behulp van licht. Eigenlijk zijn het een soort legostenen die uit elkaar gehaald worden en waar iets nieuws van wordt gebouwd.
Belangrijk om te weten is dat er stoffen ingaan, dat die stoffen helemaal uit elkaar gehaald worden en dat er iets nieuws en groters van wordt gemaakt. Dit hele proces kan niet plaatsvinden zonder zonlicht en er blijft na afloop geen enkel onderdeel over, het is geen Ikea-kast.
De zuurstof die als een soort afval wordt uitgescheiden, is net zoiets als de CO2 die wij uitscheiden wanneer we uitademen. Planten halen echter ook adem, waarbij ze CO2 uitscheiden, net als dieren. Hierbij wordt de energie opgebruikt om bijvoorbeeld te groeien en dit wordt met behulp van O2 omgezet in water en CO2. Net als bij dieren. Overdag doen planten beide, fotosynthese en ademhalen. Ze stoten dus ook in kleine maten CO2 uit.
Geen verstopt darmkanaal
Planten hebben dus net als wij ontlasting, alleen scheiden zij het uit via de bladeren en de wortels in de vorm van, mineralen en gassen. De ontlasting van een plant stinkt niet zo als bij ons en hun darmkanaal kan niet verstoppen zoals bij ons. Elk blaadje en elke wortel bevat afscheidingskanalen. Planten hebben dus niet één darmkanaal zoals wij, met maar één uitgang en maar één ingang. Ook als er blaadjes verloren gaan kunnen ze nog steeds hun afvalstoffen kwijt.
De leukste vragen
In het boek Natuurlijk Biologie (Uitgeverij Q, € 15) van biologe Sara van Duijn vind je, naast deze vraag, nog 69 andere intrigerende vragen over planten, dieren en mensen, zoals ‘Slapen vlinders?’ en ‘Waarom zijn er zoveel verschillende soorten wolken?’
