Spreeuwenwolken: zo mooi, maar hoe werkt dat nou?

René Alblas

16 januari 2015 .

DOOR: RENÉ ALBLAS

Een spreeuwenwolk vind ik één van de allermooiste natuurverschijnselen. Een enorme zwerm spreeuwen, vaak wel tienduizenden, beweegt zich door de lucht als een soort computeranimatie. Het danst, het golft, het zwenkt naar links, maakt een duikval, het zwenkt naar rechts…
In het najaar komen deze zwermen het meest voor, maar als de winter nog even op zich laat wachten kan het zwermen nog wel doorlopen tot maart. Vlak voordat hier in de Vogezen de eerste sneeuw viel (26 december jongstleden) was ik op weg naar Epinal (de hoofdstad van de Vogezen), het liep tegen vijf uur en ineens waren ze er. Boven de stad hing een enorme zwerm spreeuwen. Best gevaarlijk om daar als automobilist naar te gaan kijken. Maar omdat ik mijn ogen er niet vanaf kon houden parkeerde ik even langs de weg en ik heb zeker een kwartier zitten genieten. Om het geheel nog mooier te maken kleurde de avondlucht langzaam rood, een sprookje…
Toen het donkerder werd verdween de zwerm weer en bleef ik met een heerlijk gevoel en ‘de grote vraag’ achter. De grote vraag is natuurlijk hoe doen die beesten dat? Waarom vliegen ze niet alle kanten op en waarom botsen ze niet?

Er zijn allerlei theorieën bedacht over het functioneren van spreeuwenwolken, het zou iets met lichtinval te maken kunnen hebben of iets met warme luchtlagen. Thuisgekomen heb ik het boek ‘Honden die weten wanneer hun baas thuiskomt’ van de Britse wetenschapper Rupert Sheldrake er weer eens op nageslagen. Deze eigenzinnige wetenschapper verdiept zich al jaren in dieren die meer lijken te weten dan wij als mens kunnen begrijpen. Zoals honden die ander gedrag gaan vertonen als hun baas onderweg naar huis is. Ze lijken de thuiskomst van de baas al ongeveer een half uur van tevoren aan te voelen. Ook onderzocht Sheldrake spreeuwenwolken omdat hier net als bij honden sprake lijkt te zijn van een ‘onverklaarbare’ kennis bij dieren.
Telepathie is volgens Sheldrake de meest voor de hand liggende verklaring.
Het uitwisselen van informatie via een gedachte zou een heel natuurlijk fenomeen zijn, iets dat alle levende wezens min of meer zouden beheersen. In de prehistorie zou de mens hier ook veel gebruik van hebben gemaakt, maar in de huidige maatschappij is de telepathie in onbruik geraakt.
Spreeuwen zouden volgens Sheldrake telepathie gebruiken om met z’n tienduizenden tegelijk op te kunnen vliegen en deze prachtige figuren te maken. Ik wil ‘m graag geloven, want zo’n mooi, poëtisch verschijnsel vraagt om een mooie, poëtische verklaring.

HART VOOR DE NATUUR

Tips voor verantwoord fotograferen

...