Het is bessentijd. In de duinen zit de duindoorn nu vol oranje bessen. Maar wacht eens, sommige duindoornstruiken zijn helemaal leeg. Hebben trekvogels soms een speciale voorkeur, of is er iets anders aan de hand?
Foto: Edwin Giesbers
Grote delen van onze duinen zien vanaf het einde van de zomer oranje van de duindoornbessen. Voer voor kramsvogels en fazanten die, zoals wij met de boerenkool doen, eerst de vorst eroverheen laten gaan voor ze ze eten. Wij associëren de duindoorn met duinen, wat – zeker gezien de naam – zo gek niet is. Maar duindoorn (kijk hier waar ze groeien) groeit niet alleen in de zoute zeewind, de struik is in alle mogelijke landschappen over de hele wereld te vinden: van rivieroevers en de poolgebieden tot de Alpen en de drieduizend meter hoge woestijnachtige vlakten van Mongolië.
Foto: Laurence Delderfield
Ze zijn niet te missen als je door de duinen wandelt, de duindoornstruiken vol met bessen. Het oranje valt direct op en trekt veel vogels aan. Maar niet alle duindoornstruiken dragen bessen. De oorzaak daarvan is dat duindoorn zoals dat heet tweehuizig is: er zijn mannelijke en vrouwelijke struiken. Die mannelijke struiken vormen bloemen met uitsluitend meeldraden en vormen geen vrucht. Dat de ene struik bessen heeft en de andere niet heeft dus niets met de smaakvoorkeur van vogels te maken.
Bes van duindoorn is energiebom
Wist je dat je de zurige lucht van de duindoornbessen, die rijk zijn aan vitamine C, zelfs goed is te ruiken? Die bessen worden door veel trekvogels gegeten. Ze zijn precies rijp in de tijd dat duizenden lijsters en andere zangvogels de duinen passeren op weg naar hun overwinteringsgebieden. De extra energie die de bessen leveren, hebben ze dan hard nodig. Voor de mens geven twee bessen per dag voldoende vitamine C.
Foto: Edwin Giesbers
Glanzend paard
De duindoorn, wereldwijd beter bekend als seabuckthorn (of Hippophae rhamnoides), werd al gebruikt door de oude Grieken. De bladeren van de Hippophae (letterlijk: glanzend paard) behoorden tot het standaard dieet van hun renpaarden. Van de 13e eeuwse Mongoolse heerser Dzjengis Khan werd beweerd dat zijn onverslaanbare imperium op drie peilers rustte: discipline, een strikt georganiseerd leger en duindoornolie, dat zijn mannen sterker en beweeglijker maakte dan de vijand.
Meer weetjes over bessen
- Hoe weet je of een bes giftig is of niet?
- Ook de jeneverbessen zijn nu rijp.
- Met deze bessenstruiken lok je vogels naar je tuin…
Foto header: Edwin Giesbers
