Op zachte dagen in februari kun je de eerste hommels al zien vliegen. Hoogleraar biologie en hommelspecialist Dave Goulson vindt dat we insecten zoals hommels moeten koesteren. “We speuren naar buitenaards leven in het heelal, maar voor insecten, de kleine wonderen op aarde, hebben we nauwelijks oog.”
Ze is een van de eerste insecten die in het vroege voorjaar uit hun winterslaap ontwaken: de hommelkoningin. Ze kruipt uit haar holletje, dat zich ergens tussen plantenwortels of onder mos bevindt, en gaat direct op zoek naar voedsel. “Veel mensen houden van hommels in de tuin”, zegt Dave Goulson die de oprichter is van de Bumblebee Conservation Trust, een Britse organisatie die zich inspant voor het welzijn van de hommel. “Hommels zijn de vliegende pandaberen onder de insecten. Bijna iedereen vindt ze leuk, lief of schattig.”
Goulson is een hommelexpert. Hij leverde ruim tweehonderd wetenschappelijke artikelen af – met hommels als rode draad, maar ook vlinders keren regelmatig terug. Tegenwoordig kennen ook niet-wetenschappers zijn naam. Goulson schreef namelijk het prachtige boek Een verhaal met een angel, een liefdevolle hommage aan de hommel. Aan Roots vertelt hij waarom hij zo gek is op hommels.
Wat fascineert u zo aan hommels?
“Ze zien er op de eerste plaats prachtig uit, maar ze leiden ook een fascinerend leven. Dat geldt eigenlijk voor heel veel insecten, mits je bereid bent om op je knieën door het gras te kruipen en ze te bestuderen. Neem de hommel, die heeft bijvoorbeeld een lichaamstemperatuur van 35 graden, dat is bijna net zo hoog als van de mens. Dat is bijzonder want als je klein bent – je lichaamsoppervlak is dan relatief groot ten opzichte van je omvang – is het heel moeilijk jezelf warm te houden. Maar hommels kunnen zichzelf warm houden als de omgevingstemperatuur 30 graden lager is dan hun lichaamstemperatuur door hun harige vacht, maar ook door samentrekkende vliegspieren. Een hommel slaat namelijk 12.000 keer per minuut zijn vleugels op en neer, dat levert veel warmte op. Maar het kost natuurlijk ook bergen energie. Een hommel heeft dan ook hoge stofwisseling. Een mens moet een uur rennen om de calorieën van een Mars te verbranden. Een hommel ter grootte van een mens zou diezelfde hoeveelheid er in een halve minuut doorheen jagen. Dit simpele gegeven is voor natuurbeschermers belangrijk om te weten, want hommels moeten dus voortdurend eten om warm te blijven. Bloemen, veel bloemen, zijn dus cruciaal.”
Waarom schreef u Een verhaal met een angel, om te laten zien dat hommels cool zijn?
“Als ik maar een paar mensen weet te motiveren om naar insecten te kijken, dan ben ik gelukkig. Hommels zijn waanzinnig, en je ziet ze overal om ons heen. Dat kun je van ijsberen en olifanten niet zeggen. Plant een paar bloemen in je tuin en je krijgt hommelbezoek. En je helpt de hommel daar gelijk al mee. Je kunt veel makkelijker een hommel helpen dan een tijger in Afrika, dat is toch geweldig om je te realiseren? Overigens ben ik voor het beschermen voor tijgers en pandaberen, ik zie hommels als een startpunt om ook andere dieren te helpen.”
Wat kunnen mensen morgen al doen om hommels te helpen?
“Stop met gif gebruiken, dat is funest. Maak een composthoop, hommels gebruiken die als nest. En heel belangrijk: plant bloemen, zorg dat er voldoende voedsel is. Hommels hebben voortdurend honger, dus zij zijn er blij mee.”
Foto bovenaan: Jowan Iven
