De eikenprocessierups is nog steeds een hot (en jeukerig) item in Nederland. Er wordt hard gewerkt aan de juiste manier van bestrijden en daar blijken koolmezen een grote rol in te spelen.
Het was al bekend dat koolmezen de processierupsen eten. Nu blijkt dat ze zelfs hun jongen voeren met deze rupsen. Het Youtubefilmpje hieronder, gemaakt door het kenniscentrum in Wageningen, toont dat aan.
Het blijkt dat koolmezen alle stadia van de eikenprocessierupsen eten. De vogels schudden de rupsen met brandharen heen en weer zodat de rups zijn brandharen afschiet. Daarna is de processierups eetbaar. In het filmpje zie je dat de koolmees ook eikenprocessierupsen uit een eikenprocessierupsnest haalt en deze rupsen vervolgens aan de jongen voert.
Resultaten
Het filmpje is gemaakt op een proeflokatie in Wapserveen. Op deze locatie hangen nestkasten voor koolmezen en dat blijkt een succes te zijn. Op de nestkastenlocatie zijn in 64 bomen 127 nesten aangetroffen. Ter vergelijking is een soortgelijke locatie, zónder nestkasten, geïnventariseerd en daar bleken in 64 bomen 365 nesten voor te komen! Dat betekent dat de mezen een verschil maken van zo’n 65%!
De rupsennesten in de nestkastenlocatie blijken ook veel kleiner. Dat komt doordat ze flink in hun ontwikkeling gestoord worden als de mezen er rondscharrelen. In de proeflocatie werden de rupsennesten niet groter dan 20 cm. Op de locatie zonder mezenkasten werden de rupsennesten wel 1 meter!
Niet klakkeloos
Er blijken overigens ook andere vogelsoorten te zijn die de rupsen eten. Verder waarschuwen de onderzoekers ervoor dat de nestkasten niet klakkeloos opgehangen moeten worden. De kasten moeten op een (voor mezen) ideale plek hangen en de omgeving moet goed ingericht worden. Samenwerking met boeren is hierbij nodig.
Bloemenbermen
Er zijn nog andere mogelijkheden van natuurlijke bestrijding. Zo experimenteert de Vlinderstichting met bloemenmengsels in bermen die de ontwikkeling van andere vijanden van de processierups moeten stimuleren. Het gaat daarbij om insecten die alleen maar op de eikenprocessierups parasiteren, zoals enkele soorten sluipvliegen en sluipwespen, gaasvliegen, lieveheersbeestjes, zweefvliegen, bepaalde soorten wantsen en loopkevers. De (positieve) resultaten van deze bloemenbermen laten nog even op zich wachten, maar het zou een mooie aanvulling in de bestrijding kunnen worden.
Foto koolmees: Suzanne Wolf
