De paartijd van het ree, ook wel bronsttijd genoemd, valt in juli en augustus. Maar pas eind mei, begin juni van het volgend jaar worden de kalveren geboren. Van bambi tot ree: dit dier heeft een zeer bijzondere levenscyclus.
Na de paring gebeurt er iets heel bijzonders in het lichaam van de geit. Nadat ze bevrucht is komt de bevruchte eicel in de baarmoeder terecht. Binnen twee weken vindt er een versmelting van de eicel plaats, en ontstaat er een 1 mm groot kiemblaasje. Daarna treedt er een kiemrust in, die ruim vier maanden duurt. Boswachter Henk Ruseler van het Nationale Park De Hoge Veluwe, en reeënkenner bij uitstek: ‘Er treedt zogezegd een vertraagde dracht op. Je ziet dit ook bij de boommarter en de das. Pas in december vindt de eigenlijke celdeling plaats, waarna het embryo begint te groeien. Ook weer zo’n briljante aanpassing van de natuur.
Het is nu paartijd voor de reeën. Ook overdag maak je kans om ze te zien. Foto Marcel van Kammen
Twee of drie jongen
Want ondertussen kan de reegeit haar eigen kalfjes nog maandenlang voeden met melk, en vanaf het najaar een goede vetreserve opbouwen voor de winter. De groei van een embryo kost veel energie, die kan ze nu veel beter kan benutten. Gedurende de winter verbruikt ze sowieso veel minder energie, en kunnen de kalfjes in haar buik rustig groeien. In mei en juni werpt ze dan meestal twee, soms drie jongen. Juist in de periode waarvoor er voor de jonge reetjes weer genoeg te eten is, zoals sappige scheuten van bomen en struiken en kruiden. Reeën bunkeren in de periode maart tot en met oktober zoveel mogelijk voedsel. Daarbuiten eten ze wel wat om de spijsvertering op gang te houden, maar er is dan uit het dan aanwezige voedsel maar weinig energie te halen. Uitzondering daarop vormen de jonge gewassen op koolzaad- en wintertarwepercelen.’
Na de geboorte wordt een reekalf en de plek waar het ligt schoongelikt, om geuren te voorkomen. Foto André Donker
Geurloos
De plaats waar de kalfjes worden geboren wordt door de geit zelf bepaald. Meestal kiest ze een bosrand uit met veel ondergroei, een groepje dicht tegen elkaar aan staande struiken of kniehoog landbouwgewas. Ruseler: ‘Ook in de periode die nu volgt blijkt weer het ongelooflijk goede aanpassingsvermogen. Na de geboorte worden de kalfjes door de geit drooggelikt. Ook de geboorteplek, trouwens, om zo weinig mogelijk geur achter te laten. De nageboorte eet ze op. Kort na de geboorte staat het jonge ree voor het eerst even op.
De reegeit is altijd in de buurt en houdt de omgeving en het kalf goed in de gaten. Foto iStock
Prima schutkleur
In de eerste twee weken blijven de kalveren zo veel mogelijk op of rond hun geboorteplek liggen. Ze hebben een prima schutkleur, en geven dus geen geur af. De reegeit houdt de omgeving continue in de gaten. Komt er een vos of ander roofdier langs, dan zal ze haar jong verdedigen door met haar hoeven er op los te rammen. Maar als er mensen komen die een jong vinden, kan ze niks doen. Laat jonge kalfjes dus met rust. Hoewel je haar niet ziet staan; de reegeit is altijd in de buurt. Zodra je uit het zicht bent verdwenen, zal ze terugkeren naar het kalfje.
Van bambi tot ree
Al een week na de geboorte kan het kalf zelf al wel wat voedsel bij elkaar knabbelen. De jongen worden nog gedurende een half jaar gezoogd. Eerst een paar keer per dag, later worden de periodes ertussen langer. Ruseler: ‘De moeder-kind relatie duurt tot het volgende voorjaar. Als eerste verbreekt zij de band met een bokje. Die verdwijnt voorgoed uit haar leefgebied, op zoek naar een eigen territorium. Het geitkalf wordt in eerste instantie door de moeder verstoten, kort voordat ze zelf weer moet kalveren. Dit geitje kan in de tweede zomer van haar leven – ze is dan inmiddels zoals dat heet een smalree – zelf ook bevrucht worden. En dan gebeurt er alweer iets aparts: ze wordt dan door haar eigen moeder in hetzelfde leefgebied toch weer geaccepteerd. Net zolang tot ze uiteindelijk zelf met haar eigen kalveren op zoek gaat naar een eigen stukje grond. Waarmee de even bijzondere als perfecte ‘cirkel of life’ van bambi tot ree rond is.’
Klik hier voor meer informatie over reeën.
Ook een keer reeën zien. Op de Hoge Veluwe maak je een grote kans, vooral aan de randen van de akkers en de wildobservaties in het noorden en zuiden van het Park.
In Roots nummer van augustus 2019 staat een prachtige reportage over reeën.
Reeën fotograferen? Zo lukt het!
