Het is ultiem strandweer. En als je daar toch bent: neem even de tijd om naar golven te kijken. Want van het kijken naar golven en de zee word je rustiger, maar waarom? En hoe worden golven eigenlijk geboren? En hoe oud zijn ze als ze aanspoelen…
Foto: Pixabay
Hoe wordt een golf geboren?
Wetenschapper Matthieu de Schipper werkt aan de TU Delft en weet alles van kustbescherming, de zandhonger van de zee, waterstromen én van golven. De Schipper is gek van golven. “Daar kun je mij ’s nachts voor wakker maken.” Behalve wetenschapper is hij namelijk ook surfer. Mooi, maar nu het antwoord: “Golven worden geboren uit wind. Als de wind hard over het wateroppervlak blaast, veroorzaken de wervelingen rimpels in het wateroppervlak”, aldus De Schipper. “Er ontstaat dan een hobbel in het water en daarachter een kuil. De wind krijgt meer grip op zo’n hobbel waardoor het water weer iets verder omhoog wordt gestuwd. Daar wordt het water als het ware opgezogen. Zo ontstaat langzaam maar zeker een mooie golf.”
Foto: Margreet Frowijn
Waarom is een golf net een ijsberg?
Hoe harder en hoe langer het waait, hoe hoger een golf kan worden. Ook de omvang van een storm en de waterdiepte spelen een rol. Overigens is een golf net een ijsberg, het grootste deel bestaat onder het wateroppervlak. De Schipper schat dat een golf van 1 meter hoog (gemeten tussen de top en de dal van een golf) onder het wateroppervlak tot circa 10 meter diep nog actief is. “Op die diepte meet je nog wervelingen van het water, want een golf maakt een soort rolbeweging.”
Een golf die komt aangerold naar het strand breekt op een zeker moment. “Dan krijg je die mooie krul, waar surfers en kunstenaars zo gek op zijn”, aldus De Schipper. “Omdat de zeebodem richting de kust steeds minder diep wordt, heeft een golf op een gegeven moment te weinig ruimte en gaat vertragen wanneer de golf de zeebodem ‘voelt’.” Dat is het moment dat de golf omslaat en ‘sterft’.
Hoe oud is een golf die aanspoelt bij de Nederlandse kust?
De golven die op de Nederlandse kust breken zijn niet ouder dan 3 dagen en ontstaan meestal ergens op de Noordzee bij Engeland of Noorwegen. De gemiddelde snelheid van een golf is 20 kilometer per uur en de golven in de Noordzee worden voor de kust niet veel hoger dan 4 tot 5 meter. Bij een grote storm op de Noordzee waar het dieper is kunnen de golven 7 tot 8 meter worden met uitschieters naar 15 meter. Een geautomatiseerd meetnet van Rijkswaterstaat meet de golven op de Noordzee. Op de website van Rijkswaterstaat kun je de actuele golfhoogtes bekijken.
De ‘biophilia-hypothese’ stelt dat de mens door de evolutie genetisch is geprogrammeerd om zich goed te voelen in natuurlijke omgevingen. Foto: iStock
Waarom word je rustig van het kijken naar de zee?
Drijven in een bad, kijken naar vissen in een aquarium, mensen vinden het allemaal erg plezierig en worden er rustig van, blijkt uit verschillende onderzoeken. Ook het geluid van de zee stemt rustig. Vooral het ritmische geluid van de golven in de branding kalmeert. En dan is er nog die blauwe kleur. Volgens onderzoek dat in 2009 in het tijdschrift Science verscheen, maakt een blauwe omgeving ons creatief en associëren we de kleur blauw met rust, openheid en vrede.
Maar waaróm heeft de zee zo’n kalmerend effect? De ‘biophilia-hypothese’ stelt dat we door de evolutie genetisch geprogrammeerd zijn om ons goed te voelen in natuurlijke omgevingen, omdat de kans van overleven daar groter is. En dan is er nog de ‘attention restoration theory’ die zegt dat periodes van hard werken, die veel concentratie vergen, gecompenseerd moeten worden met een ‘herstellende setting’. De zee biedt zo’n setting, omdat je er ‘even tussenuit bent’.
Foto header: Gonnie van de Schans
