Waarschuwing vooraf: het lezen van Galaxies, het nieuwste boek van wetenschapsjournalist Govert Schilling, kan duizelingen veroorzaken, de nachtrust ontregelen en gevoelens van nietigheid oproepen. Dit boek gaat namelijk over sterrenstelsels, die Schilling de bouwstenen van heelal noemt en ook de ‘dorpen en steden’ van het universum.
NGC 3972 is een balkspiraalstelsel in het sterrenbeeld Grote Beer. Dit sterrenstelsel staat op een afstand van 65 miljoen lichtjaar van de aarde. Foto: Nasa, Esa, A. Riess (STScI/JHU).
Er zijn nogal wat sterrenstelsels. Schilling, die de kunst van het beeldend schrijven over het universum perfect beheerst, zegt niet dat het er miljarden zijn. Nee, hij laat je een speld pakken, zo’n speld met een gekleurd bolletje. Daar moet je op een heldere nacht mee naar buiten lopen, je arm strekken en de speld tussen duim en wijsvinger houden. Sluit dan één oog en kijk naar het speldenknopje. Achter dat piepkleine stukje sterrenhemel, wat verstopt zit achter het speldenknopje, liggen een paar duizend sterrenstelsels, stuk voor stuk vergelijkbaar met ons eigen Melkwegstelsel. En ieder stelsel bevat miljarden sterren. Zie hier het recept voor een stevige duizeling.
Waar is de donkere materie?
Het verhaal in Galaxies (het is een flink boek van 26 x 33 cm) wordt verteld aan de hand van 150 beelden, die beschikbaar zijn gesteld door de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) en het Space Telescope Institute. Dat de beelden van de sterrenstelsels – door Schilling treffend omschreven als ‘de fotomodellen van de kosmos’ – na 240 pagina’s allemaal een beetje op elkaar gaan lijken is onvermijdelijk. Toch wordt de schoonheid nergens saai, en dat is vooral te danken aan de verrassende en actuele informatie die Schilling erbij geeft. En prettig, hij schrijft met open vizier. Want als het over de geheimzinnige en onzichtbare donkere materie gaat – veel wetenschappers twijfelen niet meer aan het bestaan hiervan – noteert hij : ‘Een kleine groep twijfelaars blijft dan ook moedig weerstand bieden tegen de overheersende gedachte dat het heelal enorme hoeveelheden donkere materie bevat.’
De mens als ademzucht
Het universum is bijna 14 miljard jaar oud. Op kosmische schaal is het leven op aarde niet meer dan een ademzucht. Het is vergelijkbaar met een encyclopedie van 14 boeken met 1000 pagina’s per boek. De aarde en de zon ontstonden halverwege deel 10. De mens duikt pas op in deel 14, op de allerlaatste pagina, ergens aan het slot. Wanneer je dan bedenkt dat astronomen via de beelden uit dit boek tot in de wieg van het heelal kunnen kijken, dan snap je hoe verdraaid complex het is om bijvoorbeeld de oerknal te ontrafelen. Gelukkig loodst Schilling je moeiteloos langs sterrenstelsels, gasnevels en zwarte gaten. Met dit boek bewijst hij weer eens dat hij in Nederland veruit de beste gids is voor een avontuurlijke reis door het heelal.
Galaxies, Govert Schilling, Fontaine Uitgevers, € 39,99. Bestel het boek makkelijk en snel via deze link.
Meer lezen over het heelal?
Waarom zien we de Melkweg als een strook sterren?
Dit zijn de 5 mooiste sterrenhemels van Europa.
Een vallende ster in je achtertuin, kan dat?
