De vliegenzwam is de bekendste en misschien wel mooiste paddenstoel van Nederland. Recent is hij uitgeroepen tot Paddenstoel van het jaar 2022. Op 24 september, tijdens de Europese Dag van de Paddenstoel, is de aftrap van een grote publieksinventarisatie. Roots duikt in de wereld van deze magische zwam.
Paddenstoel van het jaar 2022
De vliegenzwam is gekozen tot Paddenstoel van het jaar 2022. De Nederlandse Mycologische Vereniging (NMV) wil samen met de Vereniging voor Veldbiologie (KNNV), IVN Natuureducatie en waarneming.nl zoveel mogelijk vindplaatsen van de vliegenzwam in kaart brengen.
“Op 24 september, de Europese Dag van de Paddenstoel, is de aftrap van deze publieksinventarisatie”, vertelt Herman Sieben van de NMV. “In 1991 en 2000 waren er ook al tellingen rond de vliegenzwam. Door het nu te herhalen is het mogelijk om de data te vergelijken en kun je zien hoe het gaat met de vliegenzwam in Nederland. Vliegenzwammen gedijen bijvoorbeeld goed op wat schralere zandgrond van onder meer bermen en lanen. Maar het zal interessant zijn om te zien of de toename van stikstofverbindingen, een vorm van kunstmest die zorgt voor een voedselrijkere bodem, invloed heeft op waar de vliegenzwam tegenwoordig groeit en in welke dichtheden.”
Ook is de vliegenzwam tot Paddenstoel van het jaar 2022 uitgeroepen om mensen meer te betrekken bij paddenstoelen. “Bijna iedereen kent de vliegenzwam, dus het is een goede soort om mensen zo te enthousiasmeren voor paddenstoelen. Tijdens de excursies zullen we daarom ook het bredere verhaal vertellen over padden stoelen. Bijvoorbeeld dat ze over het algemeen goede indicatoren zijn voor de kwaliteit van het milieu.”
Op 24 september worden in heel Nederland excursies georganiseerd.
Giftig?
De wetenschappelijke naam van de vliegenzwam is Amanita muscaria. Het eerste deel van de naam geeft aan dat deze paddenstoel tot het geslacht Amanita behoort. Met circa 600 soorten is dit geslacht omvangrijk met zowel eetbare als dodelijk giftige zwammen. In Nederland komen 25 soorten amanieten voor. Die giftige amanieten zijn naar schatting verantwoordelijk voor 95 procent van de dodelijke gevallen van paddenstoelvergiftiging, met de groene knolamaniet (Amanita phalloides) als aanvoerder. De vliegenzwam is giftig en niet geschikt voor consumptie, maar de giftigheid ervan wordt nogal overdreven. Van het aanraken van deze zwam zul je in elk geval niks krijgen.
Op zoek naar de grootste – doe je mee?
De Belgische natuurorganisatie Natuurpunt hield in 2012 een ludieke actie: wie vindt de vliegenzwam met de grootste (breedste) hoed. In het Antwerpse Wortel werd een exemplaar gevonden met een hoed van 23 centimeter breed. Dezelfde wedstrijd wordt dit jaar in Nederland gehouden.
Vind je een grote vliegenzwam? Maak een foto met een meetlint of liniaal op de hoed en voer de waarneming in op waarneming.nl/events/Vliegenzwam. Een vliegenzwam vinden met een grotere hoed is zeker mogelijk. In 2020 werd er in het Drentse Nijeveen eentje gevonden met een doorsnede van 30 centimeter. Meedoen kan tot eind 2022.
Tekst: Daniël Mulder
Foto bovenaan: Inge Duijsens
Meer zien van & lezen over de vliegenzwam
- Kijk hier voor een mooie timelaps van de ontwikkeling van het vruchtlichaam van de vliegenzwam.
- Wil je graag een vliegenzwam zien – al dan niet om de grootte van zijn hoed te checken voor de actie ‘wie vindt de grootste vliegenzwam’? Check dan vooral deze vliegenzwam hotspots.
- Ook de Soester Duinen is een paddenstoelenfeest voor wandelaars – mits de weersomstandigheden uiteraard gunstig waren en zijn qua paddenstoelen groei.
