Als de bomen nog kaal zijn, dan springt het speenkruid al volop in het oog: een geel bloemetjestapijt bedekt de bodem. Een kleurrijke voorbode van het voorjaar. Drie hotspots om vrolijk van te worden.
Pieterburen (Groningen)
Vroeger kon je genieten van hele slootkanten en halve weilanden met speenkruid in Groningen, maar door de wat eenzijdiger landbouwmethodes tegenwoordig kun je nu wellicht beter naar de tuin van de dominee van Pieterburen gaan, oftewel Domies Toen. Tuinbeheerder Jan Jaap Boehlé: “Tussen de stinsenplanten komt het speenkruid prachtig tot zijn recht in de voedzame, vochtige grond. Ik perk ’m wel wat in, zodat het speenkruid geen andere plantjes wegdrukt. De knolletjes gooi ik niet op de composthoop, want dan zou deze wilde groeier alsnog alles overnemen.”
Waar Domies Toen, Hoofdstraat 76 in Pieterburen (domiestoen.nl).
Ook te zien Kievitsbloem, Haarlems klokkenspel (zeldzaam!), keizerskroon en holwortel.
Foto: pixelhaasje
Alphen aan den Rijn (Zuid-Holland)
Sinds kort heet het gerenoveerde bos aan de noordkant van de Zegerplas het Prinses Irenebos. IVN-gids Stef Strik, die in het maalhuis bij de Zegersloot woont: “Het speenkruid zie ik hier altijd welig tieren, omdat de ondergrond bestaat uit een mix van klei en veen. Dit houdt goed vocht vast. Het is de toplaag die weggehaald werd voordat men in de jaren zeventig bij het zand kon komen dat voor de woonwijken van Alphen is gebruikt. De enorme kuil die overbleef, vulde zich met water en heet de Zegerplas. Aan de noordkant werden destijds veel populieren, elzen, essen, wilgen en esdoorns aangeplant. Na een paar decennia bleek het nodig om met name de populieren te vervangen. Bovendien zijn een paar weitjes op verzoek van de Alphenaren beplant als voedsel-, bijen- en klimaatbos. Het was een leuke happening op de Boomplantdag afgelopen jaar toen Prinses Irene het vernieuwde bos kwam openen.”
Ook te zien Groene specht, ijsvogel en ooievaars.
Horeca De schaapskooi (deschaapskooi.com)
Foto: Wim Verschraegen
Dal van de Mosbeek (Twente)
“Loop je bij de watermolen van Frans even om het akkertje heen, dan zie je links de beek aankomen in de diepte en dat is werkelijk een van de mooiste plekken voor voorjaarsbloeiers zoals het prachtig gele speenkruid”, vertelt IVN-er Bram Jongsma. “Het is er lekker drassig en de zwarte elzen en beuken zorgen in de zomer voor beschutting voor het speenkruid. Bovendien is het sowieso een dromerig plekje.”
Waar Vanaf Infocentrum IJs en Es (Bergweg 8, Mander) loopt onder andere de Roots-route ‘Dal van de Mosbeek’ langs de molen van Frans.
Ook te zien Muskuskruid, bosklaverzuring en bosanemonen.
Horeca Watermolen van Bels (watermolenbels.nl).
Paspoort speenkruid
- Naam Gewoon speenkruid (Ficaria verna verna). De naam is vermoedelijk afgeleid van de vorm van de knolletjes die onder de grond zitten. De Latijnse naam is afgeleid van Ficus, oftewel vijg, want daar lijken de knolletjes ook op. Bijnamen: (h)aoneklootjes of katteklootjes.
- Uiterlijk Speenkruid bedekt als een tapijt de bodem. De gele bloemetjes hebben acht tot twaalf kroonbladeren en drie à vier kelkbladeren. De bloemetjes kunnen drie centimeter groot worden. Het groene blad is een beetje vetplantachtig.
- Bloeitijd Net na de winter, dus februari-mei, afhankelijk van hoe koud/warm het is.
- Voortplanting Op twee manieren: door middel van knolletjes die onder de grond en in de oksels van de bladstelen groeien.
- Habitat Bosranden, bermen met bomen, parken. Speenkruid houdt in de zomer van schaduw en in het voorjaar van zon. Vocht is belangrijk voor dit plantje, dus vaak zie je speenkruid ook langs slootkanten staan.
- Verspreiding Speenkruid komt op veel plaatsen in Nederland en België voor, maar uiteraard niet op elke plek.
Foto bovenaan: Vivianne Mol
