Van oleanderpijlstaart tot Australische huisspin, van rozevleugel tot zeeschildpadden, 2024 kende nogal wat bijzondere waarnemingen in de natuur. In de extra dikke wintereditie van Roots zetten we 13 van zulke waarnemingen op een rijtje, online delen we deze vijf.
Elk jaar levert weer bijzondere waarnemingen op, maar de extremen lijken toe te nemen. Zo ook in 2024. Nooit eerder trokken grote groepen kraanvogels zo vroeg noordwaarts, werden op één dag 50.000 heidelibellen bij een telpost gezien en doken zo veel nieuwe exoten op. Roots selecteerde 13 bijzondere waarnemingen in het afgelopen jaar, voor het extra dikke winternummer van Roots. Online delen deze selectie van 5 bijzondere waarnemingen in 2024.
1 Indische kievit in Zeeland
Na de eerste en door veel vogelaars onmogelijk geachte waarneming van een (wilde) Indische kievit in West- Europa, op 19 juni 2019 op Texel en later op Ameland, kwam de tweede waarneming van Europa sneller dan verwacht en óók uit Nederland. Zo landde er afgelopen zomer, op 31 juli, weer zo’n beauty, nu in de Zeeuwse Vrouwenpolder. Rui en lichte defecten in het verenkleed maakten menigeen wederom aan het twijfelen of het wel een wilde vogel betrof, maar die schone taak ligt klaar voor de Commissie der Dwaalgasten Nederlandse Avifauna. In elk geval liet de vogel zich voor alle toegesnelde vogelaars prachtig bekijken.
2 Topjaar voor de wilde kat
De wilde kat – niet te verwarren met verwilderde huiskatten – is een beschermde soort en leeft nog niet zo lang weer in Nederland. De wilde katten kwamen vanuit de Ardennen en de Eifel, vestigden zich in het uiterste zuiden van Limburg en breidden zich langzaam uit naar het noorden. In 2007 werd de eerste met een cameraval op beeld vastgelegd in het Bovenste Bos in Limburg en vanaf 2014 begon zich een populatie te ontwikkelen in het Vijlenerbos. Anno 2024 leven er naar schatting 25 tot 30 wilde katten in de bossen van Zuid-Limburg.
Bekijk hier beelden van een wilde, gezenderde kat in Zuid-Limburg.
3 Australische huisspin verovert Nederland
Slecht nieuws voor mensen met een spinnenfobie: de Australische huisspin verovert in kleine stapjes Nederland. In 2021 werd deze soort voor het eerst waargenomen in Zevenhoven. Later zijn de achtpotige en haar kenmerkende webben – geen wielwebben, maar zijdeachtige draden die kriskras door elkaar lopen – ook gezien bij plantenverkopers in Almere en Ede en op een industrieterrein in Uithoorn. Begin 2024 werd bij het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen melding gemaakt van Australische huisspinnen die waren meegekomen met een container vol diervoedingsingrediënten. De verwachting is dat de spin zich verder zal verspreiden.
4 Extreem vroege kraanvogeltrek
In De Bilt steeg het kwik op 15 februari al tot 15,5 graden; de warmste 15 februari ooit gemeten. Voor kraanvogels, die normaal gesproken rond begin maart hun migratiepiek hebben, was de combinatie rugwind en warmer weer de trigger voor een zeer vroege migratiegolf. Duizenden kraanvogels vlogen op deze dag over Limburg en over België en Luxemburg.
Lees ook:
Kraanvogels, de broedparen in Nederland
5 Tropische verrassing: de oleanderpijlstaart
Het is een zeer zeldzame trekvlinder uit tropische en subtropische gebieden, en in Nederland en België wordt de oleanderpijlstaart zelden gezien. Maar dit jaar (en ook vorig jaar al) zijn er tientallen meldingen gedaan van deze prachtige nachtvlinder, en vooral van de aparte rupsen. De oleanderpijlstaart kan een spanwijdte bereiken van 8 tot 10 cm en komt in Europa alleen voor in het zuidelijke Middellandse Zeegebied. De rups van deze vlinder kan tot 10 cm lang worden en is sterk verbonden aan de gelijknamige struik, de oleander, die steeds vaker als populaire aanwinst in tuinen wordt aangeplant. In Limburg zijn zelfs op diverse plekken rupsen aangetroffen.
In de tropen overwintert deze vlinder als pop en het is nog maar de vraag of deze tropische verschijning ook onze winters kunnen overleven. Kenners gaan er vooralsnog vanuit dat dit niet het geval is.
Handige tips voor waarnemingen in 2025
- Kijk voor meer nieuwe soorten die in Nederland ontdekt zijn op nederlandsesoorten.nl/nieuw.
- Nature Today maakt ook regelmatig melding van bijzondere waarnemingen en vondsten.
- Kijk met regelmaat op waarneming.nl voor leuke meldingen. Zelf een bijzondere soort melden kan via de app ObsMapp, die gratis te downloaden is. Hiermee kun je ook gemakkelijk soorten op naam brengen.
Tekst: Paul Böhre
Foto bovenaan: Getty Images
