Je ziet hem ’s avonds en ’s nachts rondscharrelen, of komt onderweg een onfortuinlijk plat exemplaar tegen. Maar wat doet een stadse egel nou eigenlijk zoal op een willekeurige dag en nacht? Egelwerkgroep Nederland en Silvavir ecologisch advies volgden 2 maanden lang stadse egels via zenders. De resultaten zijn nu bekend.
Volgen met GPS
Egelwerkgroep Nederland ving 6 wilde egels in Steenwijk en voorzag hen van een zender. Silvavir ecologisch advies zenderde 6 gezonde egels uit de Zoetermeerse egelopvang en liet ze vrij op een geschikte plek. Dankzij de zenders wisten de onderzoekers waar de egels zich ongeveer bevonden van juni tot en met augustus. Tijdens nachtelijke expedities met een handantenne lokaliseerden ze de dieren precies en analyseerden ze de exacte GPS-data.
Korte- en langeafstandlopers – met een uitschieter van liefst 5 km
De GPS-data toonden een duidelijk verschil tussen de gemiddelde afstand die de egels in Steenwijk en de egels in Zoetermeer aflegden in een etmaal:
- Steenwijk: ruim 1,5 km
- Zoetermeer: 358 m
Zo gek is dat verschil niet – de Steenwijkse egels liepen immers in hun eigen vertrouwde gebied. De Steenwijkse egels moesten hun nieuwe woonplaats nog verkennen, en deden dat kennelijk langzaamaan. Al was er een durfal die liefst 2,5 kilometer had afgelegd in 24 uur, een egel in Steenwijk zelfs ruim 5 kilometer. Voor alle egels gold dat ze behoorlijk wat meters maakten binnen hun leefgebied, ook al bleken sommigen nogal honkvast. Een Steenwijkse egel spendeerde de 2 maanden in een park met veel struiken. Maar ook hij liep ’s nachts toch zo’n anderhalve kilometer.
Leefgebied van 7 tot 40 hectare – mannetjes willen meer ruimte dan vrouwtjes
Stellige uitspraken over het exacte leefgebied van de Hollandse egel zijn niet te doen op basis van dit onderzoek. De Zoetermeerse egels moesten immers ook hun weg nog een beetje vinden. Zij bestreken een leefgebied van (gemiddeld) zeven hectare. Bij de Steenwijkse egels bleek een groot verschil tussen de mannetjes en de vrouwtjes. Mannetjes bestreken zo’n veertig hectare, vrouwtjes slechts tien. Verder bevestigden de GPS data dat ook de Nederlandse egel niet territoriaal is – als het aankomt op het andere geslacht in elk geval. De leefgebieden van de mannetjes en vrouwtjes overlapten elkaar, dat was ook al bekend uit internationaal onderzoek.
Een egel op nachtelijk avontuur. Foto: Katharina-Bartczak / Pixabay
Voorliefde voor ….. struweel
Als je het aan de egel vraagt verplaatst hij zich het liefst door lage en dichte begroeiing: struweel. Daar slaapt hij ook het liefst overdag, zo bleek. Of dat struweel nu openbaar groen was of tuinen was de egel om het even. Ook spoorbermen bleken geliefd, net als parken en struweel rondom gras- en sportvelden. Als hij slaapt en op pad gaat doet de egel dat dus het liefst in de beschutting van laag struikgewas. Een grasveld oversteken bleek iets meer uit z’n comfortzone – al deed hij dat wel.
Tsja, en dan die risky spoorwegen en (ring)wegen
Tijdens zijn nachtelijke zwerftochten stuit de gemiddelde egel uiteraard ook op obstakels. Zoals (ring)wegen, spoorlijnen en water. Een egel kan best behoorlijk risico’s inschatten, zo bleek. Rustigere wegen in woonwijken staken de egels regelmatig over, grote en drukke wegen vermeden ze als het even kon. Je hebt natuurlijk altijd daredevils. Eén egel in Zoetermeer bereikte via het gras langs de fietspaden de fietstunnels en bereikte zo ongeschonden de overkant van de drukke ringweg. Spoorwegen staken ze geregeld over, en water idem dito – kennelijk wisten ze wel bruggetjes te vinden of ze zwommen.
Een egel in Steenwijk stak regelmatig het spoor over. Beeld: Silvavir ecologisch advies.
Hopelijk bereikte deze egel veilig de overkant. Foto: Jörg Prieser / Pixabay.
Egelvriendelijk(er) inrichten doe je zo
Steden worden steeds voller gebouwd en het groen raakt steeds meer versnipperd. Om over die barrières als wegen maar te zwijgen. Nu blijkt dat de egel zoveel (kilo)meters loopt per nacht, is het belang van meer ‘groene verbindingen’ duidelijk. Opdat de egel zich zo veilig mogelijk kan verplaatsen, en steden meer ‘ontsnipperd’ worden. Egelwerkgroep Nederland en Silvavir ecologisch advies tippen deze maatregelen.
Liever voor de egel op provinciaal en gemeentelijk niveau: 4 tips
- (Meer) groene verbindingen maken bij (her)inrichten van gebieden – hoe meer, hoe beter
- ‘Faunaduikers’ plaatsen
- Taluds voorzien van struweel
- ‘Fauna-uittreedplaatsen’ creëren bij steile waterkanten van sloten
Liever voor de egel in je eigen tuin: 2 tips
- ‘Egelsnelwegen’ aanleggen: de egel houdt van tuinen maar niet van schuttingen en hekken
- Tegels eruit, groen erin – dus zoveel mogelijk vergroenen. Veel gemeentes ondersteunen dat, lees er hier meer over
Met zulke maatregelen om steden te ontsnipperen en tuinen te ‘vervriendelijken’ zal de egel makkelijker en veiliger op nachtelijk avontuur gaan.
Meer lezen
- In deze storymap van Silvavir ecologisch advies lees en zie je meer over het onderzoek.
- Hier lees je meer over het zenderonderzoek in Zoetermeer.
- Wordt een egel ziek van melk drinken?
BRONNEN: NATURE TODAY | EGELWERKGROEP NEDERLAND | SILVAVIR ECOLOGISCH ADVIES
FOTO’S: PIXABAY
