Toen Michel Beeckman twee jaar oud was en een memoryspel kreeg, raakte hij in een staat van grote opgewondenheid. De reden: het plaatje met de paddenstoel. Dat was de opmaat naar een levenslange obsessie met de bekendste verschijningsvorm van schimmels.
Het spel heeft hij nog. Michel Beeckman laat de foto van het houten memoryspel zien op zijn telefoon. Versleten blokjes, maar de paddenstoel is nog duidelijk herkenbaar. “Toen mijn ouders met mij het bos in gingen om de paddenstoel van het plaatje te zoeken, duurde het een tijd voor we precies die paddenstoel vonden. Pas toen het eekhoorntjesbrood was gevonden, was het goed.”
Nu, bijna 30 jaar later, lopen we op het oude landgoed De Horsten. Een goede plek om paddenstoelen te vinden. Het landgoed wordt netjes onderhouden, waardoor de bodem niet te rijk is, en er staan prachtige oude eiken en beuken. Veel schimmels houden daarvan. Michel: “Vroeger thuis liepen we meestal in Clingendael, ook zo’n landgoed met oude bomen. Nadat we toen dat eerste eekhoorntjesbrood hadden gevonden, wilde ik steeds wéér paddenstoelen gaan zoeken. Het werd een heuse obsessie.”
Vertragen
Michels ouders waren geen paddenstoelfanaten, maar vonden het fantastisch wat hun zoon deed. Ze kochten boeken voor Michel en gingen steeds met hem het bos in. “Ook gingen ze mee met excursies. Het viel dan op dat ik veel wist. Zo werd ik uitgenodigd om met een paddenstoelenwerkgroep mee te gaan. Mijn vader ging mee. Eén keer, ik was toen 12, hielden mijn ouders me wél tegen; ik mocht colleges volgen op de universiteit. Dat vonden ze te ver gaan. Ze wilden dat ik ook gewoon kind bleef.”
Michel wijst naar een onzichtbaar oranje puntje. “Oranje dwergmycena, een saprofiet. Deze breekt dood materiaal af en maakt daar bruikbare voedingsstoffen voor planten van. Zonder schimmels zou de kringloop spaak lopen, daarom moeten we goed voor ze zorgen. Vervuiling en verzuring van de bodem helpt ze niet. Ook hebben ze lucht in de bodem nodig, voedsel, zuurstof en een bepaalde zuurgraad. Ik hoop trouwens dat we langs dit pad de roodnetboleet gaan zien. Die staat hier elk jaar, maar misschien is het nu te vroeg.”
We lopen een stukje verder. ‘Lopen’ klinkt als een doorgaande beweging met enige snelheid. Dit is anders. Mycologen lopen niet, maar schrijden. Ook staan ze vaak stil en gaan ze op hun hurken zitten. Naast hen besef je hoe gehaast je gewoonlijk bent en hoe weinig aandacht je hebt voor alles om je heen. “Om paddenstoelen te zien, moet je vertragen”, zegt Michel. “Als je op je hurken gaat zitten bij een grotere paddenstoel, zie je er altijd nog meer. Ook piepkleine.”
Samenwerken met bomen
Paddenstoelen zijn er in honderden soorten en maten. De grootste ter wereld is 10 meter lang. Het ondergrondse deel kan zelfs kilometers beslaan. “We hebben boven de grond amper een idee wat er onder onze voeten allemaal gebeurt. Het is altijd druk, schimmels zijn altijd on the move.” Michel gaat op zijn hurken zitten. “Een russula. Die hoort bij de vriendjes: de schimmels die samenwerken met bomen of planten. Je kunt de schimmels in grofweg in drie soorten indelen: vriendjes (mycorrhiza), vijanden (parasieten) en vuilnismannen (saprotrofen).”
Hoe die verschillende schimmels precies samenwerken met bomen lees je in Roots november. Daarin vertelt Michel ook over zijn eerste paddotrip, en over dodelijke paddenstoelen. Plus fascinerende weetjes over schimmels.
TEKST MARJOLEIN VAN ROTTERDAM | FOTO’S GETTY IMAGES
Roots november 2022
Naast de volledige ‘In de ban van schimmels’ staat Roots november boordevol andere onderwerpen. Een greep:
- Rentree van de grote zilverreiger
- Waarom bomen booming zijn
- Gifmengers: de geheimen van giftige dieren
- De kwestie: is de aalscholver een schadelijke veelvraat?
- Herfstwandelen in Brunssummerheide & Drents-Friese Wold
- En nog veel meer!
Pak ‘m dus mee uit het winkelschap of bestel ‘m eenvoudig online via de webshop (je betaalt geen verzendkosten).
Meer over paddenstoelen
- Michel startte 6 jaar geleden de Facebookpagina Poisons Help; Emergency Identification For Mushrooms and Plants met een aantal internationaal gelauwerde mycologen. Michel: “Meerdere vragen per dag komen er binnen, meestal over huisdieren.”
- De vliegenzwam is paddenstoel van het jaar 2022
- Hotspots van de russula: bontgekleurde paddenstoel (in wel honderd soorten)
