Voor de kust van Noord-Holland zwemt een bultrug rond. Het dier is zondagavond 16 juni voor het eerst gezien ter hoogte van Zandvoort, en werd maandag opnieuw gezien. Zolang het dier in goede gezondheid verkeert zijn er géén reden tot zorgen. Roots sprak vorig jaar al met walvisdeskundigen over bultruggen in de Noordzee.
Zondagavond 16 juni kwamen de eerste meldingen binnen bij Stichting SOS Dolfijn over een bultrug voor de kust van Zandvoort, zo meldt de regionale omroep NH. Maandagavond was een medewerker van de stichting zelf op het strand van Zandvoort, aldus omroep NH: “Het was meteen duidelijk dat het om een grote walvis ging en het bleek dus ook echt een bultrug in de Noordzee te zijn.” Het grote zeezoogdier zwom langere tijd zo’n 500 tot 1.500 meter voor de kust, meldt SOS Dolfijn op FB. Het dier is duidelijk te zien op dit filmpje dat de stichting plaatste op hun Facebook pagina Stichting SOS Dolfijn.
Bultruggen (als gasten) in de Noordzee
Sinds 2003 wordt elk jaar wel een bultrug gezien in de Noordzee, voor de kust van Nederland en België. In oktober 2023 zwom er een, waarschijnlijk jongere, bultrug in de Waddenzee, tussen Vlieland en Terschelling. Roots sprak vorig jaar over bultruggen met Nathalie Houtman, oceaan- en walvisdeskundige bij het Wereld Natuur Fonds (WWF), en Mardik Leopold, marien bioloog en walvisdeskundige aan Wageningen University Research.
“De bultruggen hier zijn op weg naar het zuiden, richting West-Afrika of de Caribische kust – of weer terug”, stelt Nathalie Houtman. Dat ze hier nu vaker zwemmen hangt samen met de krachtige comeback na het jachtverbod, meent zowel zij als Mardik Leopold. Je kunt in elk geval niet spreken van ‘een verkeerde afslag’ als hier een bultrug opduikt, stelt Leopold. “Een potvis die de Noordzee in zwemt in plaats van buiten de Britse Eilanden om, maakt echt een fout: dat is een diepwaterwalvis. Maar bultruggen zwemmen ook in de Oostzee, de Middellandse Zee en Het Kanaal. Ze gedijen goed hier voor de kust: de temperatuur is prima en ze kunnen goed navigeren in ondiepe wateren. Er was zelfs een bultrug die de Oosterscheldekering door zwom, een rondje Oosterschelde deed en weer door de kering naar buiten zwom. Dat was geen verkeerde, maar een nieuwe afslag. Je kunt je afvragen waarom ze die niet eerder hebben ontdekt.”
Ze kunnen hier lekker haring snacken voor hun energieslurpende migratie, stelt Houtman. En sprot, meent Leopold, die eens naast een bultrug in de Noordzee voer en tegelijkertijd grote scholen sprot zag. “Sommige zwemmen maandenlang heen en weer, van Hoek van Holland of zelfs Frankrijk, tot halverwege Duitsland en weer terug. Ze zwemmen dan over de tienmeterdieptelijn, een kilometer of vijf uit de kust – daar waar rond die tijd sprot zwemt. Hier is genoeg te eten voor ze, de grote vraag is alleen: hoe weten ze dat in Noorwegen?” Hij vermoedt, net als Houtman, dat de dieren daarover met elkaar communiceren.
De staartvin van elke bultrug is door de vorm, grootte, pigmentatie en witte markeringen uniek. Net zo uniek als een menselijke vingerafdruk.
Wat zijn de gevolgen van klimaatopwarming voor de bultrug?
Aan het einde van deze eeuw is het, zo waarschuwden wetenschappers, in ruim 30 procent van de baargebieden van bultruggen waarschijnlijk te warm voor de dieren. Het oppervlaktewater is dan warmer dan 28 graden. Mardik Leopold ziet daarin niet direct een groot gevaar voor de bultrug. De dieren zijn intelligent en flexibel, meent hij. “Als ze tegen een temperatuurgrens aanlopen, zullen ze mee moeten schuiven. Hun voordeel: ze zwemmen heen en weer tussen het Caribisch gebied en Noorwegen. Als ze 100 km naar het noorden moeten opschuiven, is dat, als de prooi maar mee schuift, geen probleem. Bovendien: in de zomer eten ze bijna niet, dus qua prooi zal het niet eens zo veel effect hebben. Ze zoeken veilig warm water op om hun jong te krijgen, en dan gaan ze gauw terug naar de poolgebieden waar het eten is. Het zal een beetje opschuiven.”
Wat te doen bij een gestrande walvis?
Zie je een grote walvisachtige, zoals een bultrug of potvis, op het strand, of een die dreigt te stranden? Bel SOS Dolfijn (06 65098576) of meld het via stranding.nl. Houd in elk geval afstand: raak het dier niet aan en bied geen eerste hulp. De kans dat een gestrande walvis het overleeft is echter klein – de stranding duidt op een slechte gezondheid.
Bovendien loopt zo’n groot dier snel spierschade op wanneer het op het droge ligt. Bij een (dreigende) stranding bepaalt een team van deskundigen of er binnen 12 uur een reddingspoging kan worden gedaan om het dier terug naar zee te krijgen. Daarbij wordt de ‘Leidraad stranding grote levende walvisachtigen’ gevolgd.
Meer lezen over de bultrug in de Noordzee
- Tot de jaren 80 van de vorige eeuw werd de bultrug in zijn voortbestaan bedreigd, sindsdien beleeft het dier betere tijden. Wereldwijd spreken media van een ‘comeback’. Time magazine noemde het in 2020 al een opmerkelijk herstel en ‘de hoop’ voor de planeet. Ook in de Noordzee zwemt dus steeds vaker een bultrug. Hoe gaat het nu echt met dit imposante zeezoogdier? Je leest het hier: Bultrugwalvissen, comeback van een zeereus.
- Bultruggen hebben vanaf hun geboorte veel te leren en ontdekken voordat ze de statige oceaanreuzen worden zoals wij ze kennen. Natuurfotograaf Tony Wu volgt al jaren hun proces van hofmakerij, geboorte en puberteit tot volwassenheid.
- Het is er donker en vaak koud, en ze herbergen onnoemelijk veel geheimen. Vind je het gek, gezien die enorme dieptes. Dit zijn de tien diepste oceanen en zeeën.
Foto bovenaan: Getty Images
