De periode van 11 tot en met 14 mei staat bekend als de IJsheiligen. Wat betekent dat precies, waar komt die naam vandaan en kloppen die data eigenlijk nog met de klimaatverandering?
IJsheiligen & (de kans op) vorst
De periode van IJsheiligen is een keerpunt in het weer. Tot en met deze periode, van 11 tot en met 14 mei, kan het ’s nachts nog vriezen. Na 14 mei is de kans op nachtvorst (nagenoeg) voorbij. Deze volksweerkunde is vooral bedoeld voor boeren, tuinders en mensen die van tuinieren houden; nachtvorst aan het einde van april of vroeg in mei kan desastreus zijn voor tuinplanten en gewassen. Tot en met de IJsheiligen is voorzichtigheid dus geboden.
Volgens weer.nl vriest het eens in de twee jaar wel ergens in mei: meivorst. Naarmate de maand vordert is die kans op vorst steeds kleiner, maar ook rond en na IJsheiligen komt het sporadisch nog voor. In 2020 vroor het in de nacht van 13 op 14 mei drie graden.
Steeds vroegere ijsvrije periode
Uit metingen van het KNMI blijkt dat het einde van de ‘winterse periode’ (de periode waarin de dagelijkse kans op vorst groter is dan 1%) steeds vroeger in mei komt te liggen.
“In de periode 1981-2010 eindigde de winterse periode gemiddeld op 8 mei, dus net voor de IJsheiligen. Aan het begin van de 20e eeuw eindigde de winterse periode op 22 mei. Deze verschuiving van twee weken past in een lange trend van toenemende temperaturen in Nederland”, aldus het KNMI.
Hier komt de naam IJsheiligen vandaan
De naam IJsheiligen komt van een aantal katholieke heiligen, van wie de naamdagen vallen in de periode van 11 tot en met 15 mei. Al rond het jaar 1000 was sprake van deze heiligen:
- Mamertus (11 mei)
- Pancratius (12 mei)
- Servatius van Maastricht (13 mei)
- Bonifatius van Tarsus (14 mei)
Omdat 3 een heilig getal is, wordt de 4e heilige (Bonifatius van Tarsus) in Nederland meestal niet meegerekend. Maar sommige landen kennen ook nog een 5e IJsheilige, Sophia van Rome, met 15 mei als naamdag.
Meer lezen
- Zo fotografeer je rijp: 6 tips
- Van parelmoerwolken tot walmend water: 5 bijzondere weerverschijnselen
- Wat een vraag: wanneer begint de lente?
Wat je leest in Roots november:
- November + treevember: aanpoten!
- Successtory: de oehoe
- Herfstwandelen in het spoor van de Hierdense Beek (+ routekaart)
- Natuurommetje bij Zuidlaren
- De mooiste lezersfoto’s van eekhoorns
- Film ‘Het wilde België’: in gesprek met de maker
- 11x pretty in pink, van zoutmeer tot roze dolfijn
En nog veel meer. Bestel deze Roots snel – binnen Nederland betaal je geen verzendkosten.
Foto bovenaan: Yvonne aan de Wiel
