2021 was een heel goed jaar op het gebied van bijzondere waarnemingen in Nederland, waaronder pareltjes zoals de eerste Sardijnse grasmus voor Nederland en eerste walrus sinds 1997. Een bloemlezing van de opvallendste natuurobservaties van 2021.
Na zich al weken opgehouden te hebben voor de Deense en Duitse kust, duikt ze ineens in het najaar op een wadplaat bij Schiermonnikoog: een reusachtig vrouwtje walrus (foto header van Mattias Hofstede). En ze blijkt het hier goed naar de zin te hebben. Ze duikt later meerdere keren op in de haven van Harlingen, West-Terschelling en Den Helder. Onduidelijk is hoe het dier, dat normaliter leeft in het noordpoolgebied, zo de weg is krijtgeraakt. Walrussen maken wel vaker een lange zwerftocht, maar vinden meestal de weg wel weer terug naar huis. Een walrus is daarom een zeldzaamheid in Nederland. De laatste waarneming dateerde van 1997, de keer daarvoor was in 1981. Ondertussen is ze de Noordzee overgestoken en bij de Shetland eilanden gezien.
Sardijnse grasmus bij Julianadorp, nieuw voor Nederland. Foto Jan van de Laan
Bizarre afdwaler: Sardijnse grasmus
Op 21 april 2021 ontdekt Johanna van Dillen-Staal in de duinen bij Falga, Julianadorp (gemeente Den Helder, NH) een zangvogel die zij aanvankelijk determineert als Provençaalse grasmus. De vogel verdwijnt helaas al snel in een voor publiek niet toegankelijk terrein. De waarneming wordt gedeeld in lokale whatsapp-groepen, waarna diverse vogelaars gaan zoeken naar de vogel, deze grasmus is immers een zeer zeldzame soort in Nederland. Rond het middaguur zien een paar gelukkige vogelaars het vogeltje ineens aan komen vliegen. Hun blijdschap wordt nog groter als het blijkt te gaan om een Sardijnse grasmus, de eerste waarneming voor Nederland. Daarna konden honderden vogelaars genieten van deze unieke waarneming in Nederland!
Rouwmantel, een zeer zeldzame dwaalgast. Foto Thomas van der Es
Invasie van rouwmantels
De rouwmantel is een sinds 1964 verdwenen standvlinder, waarvan ieder jaar nog hooguit enkele zwervers worden waargenomen in Nederland. Rouwmantels zijn grote vlinders, nog iets groter dan de atalanta en de dagpauwoog, waar ze familie van zijn. Ze zijn heel donker, maar hebben een opvallende gele band langs de rand van de vleugels. Alsof een zwarte mantel de gele kleur van de vlinder heeft bedekt. Vandaar die naam.
Dit najaar doken er eerst opvallend veel op in Scandinavië, daarna ook op vijftig plekken in ons land, waaronder Lelystad, Friesland, Texel, de Biesbosch, Dordrecht en Schoorl.
Zeepaardje gevonden bij Schoorl aan Zee. Foto Paul Bohre
Opvallend veel zeepaardjes
Afgelopen winter spoelden er opvallend veel zeepaardjes aan langs de kust. Soms zelfs meerdere tegelijk, zoals op het strand bij Katwijk en tussen Bergen en Schoorl aan Zee. Ook Roots-redacteur Paul Böhre vond er een. De levende diertjes zijn opgevangen in een zeeaquarium in Bergen.
Zeepaardjes leven normaliter vooral in Het Kanaal en bij Zeeland.
De wilde kat kwam zelfs al ver voor de huiskat in Nederland voor. Foto Niels Kooyman
Opmars wilde kat
De wilde kat is in Nederland in opmars vanuit het zuiden van het land. In Zuid-Limburg leeft al enige jaren weer een kleine populatie, maar ook in Brabant zijn recent de eerste waarnemingen gedaan. Verwilderde huiskatten zijn geen wilde katten, ook al lijken cyperse katten qua vacht op wilde katten. Een wilde kat is grijs, bruin of soms rossig, met een donkere tekening, die op de flanken meestal wat vager is. De staart is dik, met drie tot vijf zwarte ringen, en eindigt in een stompe zwarte punt. Over de rug loopt een zwarte streep, de aalstreep, die eindigt vóór de staart. De wilde kat is een eigen soort, die wel verre familie van onze huiskat is. De wilde kat kwam zelfs al lang vóór de huiskat in Nederland voor.
Meer opvallende natuurobservaties van 2021
In het dubbeldikke Roots december-januari nummer staan nog veel meer bijzondere waarnemingen beschreven, waaronder de renvogel (eerste in 35 jaar), eerste broedgeval van struikrietzanger en opvallend veel waarnemingen van een van onze mooiste nachtvlinders: de Spaanse vlag.
Benieuwd naar de meest bijzondere waarnemingen van 2020?
