De tien meest afschrikwekkende vissen

Ruim 70 procent van de wereld bestaat uit water. In al die meren, rivieren, zeeën en oceanen zwemmen vissen die je écht liever niet tegenkomt tijdens een zwempartijtje. Deze 10 afschrikwekkende vissen staan in willekeurige volgorde. Het is maar net wat je eng vindt: grootte, gif, tanden of een even ingenieuze als huiveringwekkende parasitaire leefwijze. De vis op plek één staat er echter niet voor niets. Lees, kijk, en huiver. 

1. Geen koekjesdeeg maar dierenvlees: de koekjessnijder

De koekjessnijder (Isistius brasiliensis) zwemt in de diepzee en komt (waarschijnlijk) wereldwijd voor. Hij is slechts zo’n 50 cm groot en zwemt ’s nachts naar boven om te eten. Geen koekjes maar andere dieren. Dit parasitaire haaitje zuigt zich eerst vast, en ‘snijdt’ dan met zijn unieke gebit vlees uit dieren vele malen groter dan hijzelf. Als ware het koekjesdeeg, zo wordt heel treffend uitgelegd in deze video van National Geographic.

Het meest vaak eet de koekjessnijder zeehonden-, dolfijnen-, en walvisvlees. Hij slaat ook toe bij mensen, constateerde het Florida Museum in 2020. Benieuwd naar dit illustere haaitje? Hier zie je de koekjessnijder op beeld.

Lees ook:
De koekjessnijder kan vanaf zijn onderzijde blauw licht uitstralen: hij is bioluminescerend. Net als deze 10 bioluminescerende organismen – van paddenstoelen tot prachtige kwallen en meer illuster ogende diepzeevissen.

2. Prehistorische reus: de zuigmeerval

Deze zuigmeerval leeft in de rivieren van Zuid-Azië en is enorm: honderden kilo’s en zo’n 2 meter lang. Hij wordt ook wel giant devil catfish en goonch genoemd, en de pers smult van dit prehistorisch ogende zoetwatermonster. Sensationele krantenkoppen stellen dat hij een voorkeur voor mensenvlees heeft ontwikkeld door traditionele Hindoestaanse afscheidsceremonies.

Of deze reuzenmeerval zich daadwerkelijk vergrijpt aan mensen is de vraag – alleen de geruchten al waren genoeg voor deze Wikipedia-pagina.

3. Doorzichtige (of rode) vampier: de candiru

Opnieuw een meerval, maar nu eentje van slechts zo’n 2,5 cm. Bedrieglijk klein gezien het leed dat hij teweegbrengt. Dit parasitaire visje voedt zich met het bloed van een andere vis, terwijl die nog leeft. Dat doet hij van binnenuit, zoals je ziet op deze video. Zolang dit ‘vampiervisje’ nog niet gegeten heeft is hij transparant. Na zijn maaltje kleurt hij, je raadt het al, rood.

Wellicht ken je ‘m trouwens onder zijn andere naam: penisvis. Via de penis kan hij bij een man naar binnendringen. Al wordt dat wel afgedaan als broodjeaapverhaal – wij griezelen bij dit verslag van een ervaringsdeskundige én de beelden.

4. Transparante messcherpe tanden: de Sloan’s addervis

De Sloan’s addervis jaagt andere vissen vast de stuipen op het lijf met zijn intimiderende bek vol tanden. Die zijn namelijk altijd zichtbaar – ze zijn zo groot dat hij zijn kaken niet kan sluiten. Ze dienen dan ook niet om mee te kauwen: deze vis grijpt er zijn prooien mee. Dat gaat ‘m prima af: hij verschalkt prooien tot wel 63 procent van zijn lengte. Op deze video van het Monterey Bay Aquarium Research Institute (MBARI) zie je zijn soortgenoot de addertandvis zwemmen. Knap visje, toch ook wel.

5. Gigant met gigantische gifstaart: de reuzenzoetwaterpijlstaartrog

Deze rivierbewoner leeft in Zuidoost-Azië en doet zijn naam eer aan. De reuzenzoetwaterpijlstaartrog weegt tot wel 600 kg en heeft het formaat van een halve bus. Daarmee is hij waarschijnlijk ’s werelds grootste zoetwatervis. Zoals bij alle pijlstaartroggen zit het venijn ‘m in zijn, eveneens reusachtige, zweepstaart. Alleen de getande stekel achterop is al bijna 40 cm lang. Bedekt met een laag giftig slijm en sharp as hell – daar wil je níet bij in de buurt komen.

6. Onvoorspelbaar, agressief en oprukkend: de stierhaai

Waarom in de zoute zee blijven als je je ook senang voelt in zoet water? Mede daardoor is deze grote haai één van de meest gevaarlijke, en misschien wel de gevaarlijkste haai. Hij komt overal, ook in drukke wateren vlakbij de kust. Door de klimaatverandering stijgt de watertemperatuur en wordt ook zijn jachtterrein groter. Hij stuit dus vaker op mensen.

Het menu van de stierhaai is gevarieerd en bestaat uit schaaldieren, zeeschildpadden, roggen, dolfijnen, en zelfs jonge soortgenoten. In de serie ‘I was prey’ van Animal Planet vertelt deze man hoe hij een aanval van een stierhaai overleefde.

7. Levend van de lichaamssappen van (levende) anderen: de zeeprik

Eígenlijk hoort de zeeprik niet in deze lijst: het is geen vis maar een rondbek. Hij heeft geen kaken maar een ronde zuigschijf, bezaaid met tanden. Daarmee zuigt hij zich vast aan het lijf van andere vissen, zeehonden en walvisachtigen. En doet zich vervolgens tegoed aan de lichaamssappen van zijn slachtoffer. Een soort riviervampier dus. Ook een levend fossiel trouwens: sinds zijn ontstaan pakweg 500 miljoen jaar geleden bleef hij nagenoeg onveranderd.

De zeeprik leeft op zee maar plant zich voort in rivieren. Dat doet hij ook in de Roer, een zijrivier van de Maas, en vermoedelijk eveneens in de Niers. Hij komt ook voor in het IJsselmeer en de Noordzee. In 2020 stuitte een boswachter op een zeldzaam verdwaald exemplaar in de Biesbosch, begin maart dit jaar werd er een gevonden op het strand van Texel.

8. Vliegensvlug met een zwaard als bek: de naaldvis

De bek van de naaldvis is enorm lang en smal, en bezaaid met vlijmscherpe tanden. De meeste soorten leven in (sub)tropische, ondiepe, wateren. Hij kan zo’n meter lang worden. Zijn plek in deze top 10 dankt de naaldvis aan zijn gave om uit het water omhoog te springen, met een snelheid van wel 60 km per uur. Dat doet hij vooral ’s nachts, aangetrokken door kunstmatig licht.

Om de zoveel tijd botst hij op een onfortuinlijke visser die hij dan doorboort. Begin 2020 spietste een naaldvis nog de nek van een tienerjongen bij het Indonesische Sulawesi.

9. Elektrocuteert zijn slachtoffer: de sidderaal

De lengte van deze zoetwatervis is op zich al indrukwekkend: tot wel 2,5 meter. Dat is nog niets vergeleken bij zijn wapen: elektrische shocks uitdelen. Het precieze voltage verschilt per soort sidderaal. In 2019 werd in het Amazonegebied een nieuwe soort ontdekt die een stroomschok gaf van liefst 860 volt. Daarmee is deze sidderaal ‘de sterkste generator van bio-elektriciteit’, aldus Braziliaanse wetenschappers in een artikel in Nature.

Zijn elektrische kracht gebruikt de sidderaal om te navigeren, jagen, en zichzelf te verdedigen. Hoe hij zijn wapen maximaal inzet vertelt bioloog Kenneth Catania van de Amerikaanse Vanderbilt University je in deze video – inclusief demonstratiefilmpjes…

10. Meesterlijk vermomd en zeer giftig: de steenvis

Dankzij zijn schutkleur valt de steenvis niet op tussen het koraalrif van de ondiepe tropische wateren waar hij leeft. Geduldig wacht hij af tot er een prooi binnen zijn bereik komt. Om vervolgens genadeloos snel toe te happen met zijn zeer krachtige kaken. Op zich al afschrikwekkend, maar zijn plek in deze top 10 dankt hij aan een ander attribuut.

De steenvis heeft 13 enorm giftige rug-stekels, waarmee hij een zeer pijnlijk en giftig gif kan injecteren. Hij gebruikt dat wapen niet om te eten, maar om te voorkomen dat hij zelf gegeten wordt. Hij zet het ook in als er iemand op ‘m staat. Wat nogal eens gebeurt; hij leeft op plekken met eb en vloed. Zelf overleeft een steenvis wel even op het droge. Dankzij tegengif geldt dat ook voor de jaarlijks honderden mensen die op ‘m staan.

Meer lezen

• In oktober 2022 spoelde er een orka aan bij het Zeeuwse Cadzand. Aanleiding voor Roots om in de wereld te duiken van dit indrukwekkende zeezoogdier – die zelfs is opgewassen tegen de witte haai. 8x wat je (wellicht) nog niet wist over orka’s (met videobeelden).
• Een krachtig gif, vlijmscherpe tanden, of venijnige parasiet – dieren kunnen een enorm gevaar zijn voor mensen. Welk dier het grootste gevaar vormt ligt er maar net aan hoe je gevaar definieert. Voor deze top tien van gevaarlijkste dieren ter wereld kijken we naar het aantal mensen dat jaarlijks sterft na contact met een dier, wereldwijd. 
• Tegen de achtergrond van de inktzwarte kosmos, fonkelt de aarde als een blauwe edelsteen. Die blauwe kleur ontstaat doordat zonlicht weerkaatst op het water, dat circa 71 procent van het aardoppervlak bedekt. En wist je dat zeeën en oceanen ook zuurstof leveren? Eén op de twee ademhalingen heb je te danken aan de oceaan. De oceaan in 4 weetjes.

Foto bovenaan: Getty Images