Een stroomkabel dwars door Schiermonnikoog: dat is het plan van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) en netbeheerder Tennet. Ammenooitniet, vinden vele anderen. Middels een petitie proberen zij met man en macht om dit unieke stuk Werelderfgoed te beschermen.
Foto Theo Bosboom
De plannen voor een stroomkabel bij Schiermonnikoog
Zo’n 67 kilometer ten noorden van Schiermonnikoog komt een nieuw en groot windmolenpark. Om de daarmee opgewerkte stroom te transporteren naar de Eemshaven is een kabel nodig. Voor de precieze route van die kabel zijn er verschillende opties. Voorkeursroute van EKZ en Tennet is het zogeheten tracé Eemshaven-West: een tracé via de oostpunt van Schiermonnikoog, om precies te zijn dwars door zandplaat De Balg. Ammenooitniet, vinden enorm veel tegenstanders onder wie bewoners, boeren, Waddenliefhebbers, boswachters, natuurbeschermers en ook (plaatselijke) politici. Zij willen liever dat de stroomkabel bij Schiermonnikoog via een oostelijker route om het eiland heen en door de Eems wordt gelegd. Door middel van een petitie hebben ze zich verenigd om ‘hun Schier’ en uniek stuk Werelderfgoed te beschermen.
Het protest: zo staat het er nu voor
Dat heeft zeker nog zin: het definitieve besluit over de exacte route van de stroomkabel bij Schiermonnikoog wordt pas eind dit jaar genomen. In 2022 volgt dan het ontwerpbesluit, en per 2027 zou de kabel in gebruik moeten worden genomen. Stroombeheerder Tennet wil meedenken over het zoveel mogelijk beperken van natuurschade, hinder en overlast voor eilandbewoners, zo meldt de NOS. En de felle protesten hebben er al toe geleid dat demissionair minister van Economische Zaken en Klimaat Bas van ’t Wout heeft toegezegd nog eens goed naar het tracé te kijken, zo meldt de Volkskrant op 18 mei. Goed nieuws voor de vele tegenstanders en ondertekenaars van de petitie die half juni al werd aangeboden aan de Tweede Kamer – met liefst 34.582 handtekeningen. Maar de strijd is zeker nog niet gestreden, en hoe luider het protest klinkt, hoe beter. Concreet gezegd: hoe meer handtekeningen hoe beter.
Vandaar ook dat Theo Bosboom en Johan van der Wielen, beiden professioneel natuur- en landschapsfotograaf, elke natuurliefhebber oproepen om de petitie vooral nog te ondertekenen. Beiden zijn ze nog steeds ontsteld over het feit dat het Ministerie van EZK het traject dwars door Schiermonnikoog überhaupt goedkeurde.
Dringende oproep van twee professionele natuurfotografen
Theo: “Ik vind het nog steeds lastig om te geloven. Op zich gebeurt het natuurlijk vrij vaak dat economische belangen het winnen van natuurbescherming en duurzame ontwikkeling, maar dit is wel een heel kras voorbeeld. Johan: “Ik ben groot voorstander van duurzame energie, maar het is toch te zot voor woorden dat maatregelen in het kader van die duurzame ontwikkeling juist de natuur kapot maken. Dan heb ik het niet alleen over de kabels in de grond, maar vooral over de enorme impact van het hele graafproject. En dat in een van de meest unieke en kwetsbare gebieden van ons land, midden in een van de Nationale Parken.”
Beide fotografen wonen zelf niet op het eiland, maar komen er vaak en voelen zich er sterk mee verbonden.
Johan: “Zelden heb ik zo’n diversiteit aan natuur en landschapstypen gevonden op zo’n klein stukje Nederland. Meestal als natuurfotograaf maar vaak ook met het gezin genieten wij van de natuur, strand en zee. Schier is ook nog eens de donkerste plek van Nederland en daardoor voor mij als nachtfotograaf extra aantrekkelijk. Het is geweldig om hier de immense sterrenhemel en soms zelfs het noorderlicht te mogen vastleggen.”
Theo: “Voor mij voelt het ook altijd een beetje als thuiskomen als ik weer op Schier aankom. Ik kom er om te fotograferen, maar ook om lekker uit te waaien met mijn gezin. Het is een van de weinige plekken in Nederland waar je nog echt rust en stilte kunt ervaren. Met name ook op het Oostelijk deel van het eiland, omdat dit vrij weg ligt van het dorp en de meeste accommodaties en daardoor wat lastiger te bereiken is.”
Waarom zijn de plannen zo schadelijk? Je merkt toch weinig van een kabel in de grond?
Johan: “De kabels in de grond vormen niet het grootste probleem; de weg erheen baart mij vooral zorgen. Het plan is om een acht meter diepe geul te graven om een 24 cm dikke elektriciteitskabel dwars door het oosten van Schiermonnikoog te leggen. Om dit voor elkaar te krijgen moet er een bijna 50 m brede sleuf gegraven worden dwars over De Balg, de zandplaat op het oostelijke deel van het Nationaal Park Schiermonnikoog, om de kabels op hun plek te krijgen. Dit betekent twee jaar lang grote en luidruchtige graafmachines op een zeer kwetsbaar deel van het eiland, met een enorme verstoring voor de vogels en andere dieren en planten. Bovendien vormt De Balg een kwetsbare zandplaat die het zand vasthoudt, het is een groot risico om daarin te gaan graven met alle getijden en potentiële stormen. De kans dat een stuk van het eiland ‘afbreekt’ is zeker aanwezig. De sleuven gaan door het ruigebied van de lepelaars en daarna dwars door het wad, door geulen en door kwetsbare mosselbanken. Je kunt zand terugstorten, maar de natuur is kapot en het is maar de vraag of en in welke vorm dat terugkomt. En dan te bedenken dat er alternatieve routes zijn die om het eiland heen liggen en minder schade toebrengen aan de natuur!”
Theo, voor zijn overstap naar de fotografie jarenlang werkzaam als advocaat: “Nog los van de verwachte grote schade aan de natuur en het verstoren van de rust op het eiland, lijkt het me ook een forse inbreuk op de beschermde status van dit gebied. Schiermonnikoog is in zijn geheel een nationaal park en het Waddengebied is bovendien beschermd als natura 2000 gebied en heeft de status van Unesco Wereld Erfgoed. Dat is natuurlijk mooi om toeristen mee te trekken, maar er horen ook duidelijke verplichtingen bij. De belangrijkste daarvan is om het gebied goed te beschermen en te behouden. Uiteraard is die bescherming nooit absoluut, maar je moet wel echt een heel goed verhaal hebben om de natuur in zo’n gebied aan te tasten. En dat verhaal ontbreekt hier volledig, mede omdat er alternatieven zijn. Ten slotte is er nog een morele plicht om de schaarse ongerepte natuur die we nog hebben in Nederland te behouden en zo weinig mogelijk aan te tasten. Laten we dus alsjeblieft ontzettend zuinig zijn op Schiermonnikoog. Als deze plannen worden uitgevoerd, zijn we dat absoluut niet.”
De door verschillende organisaties geïnitieerde petitie is zoals gezegd tienduizenden keren ondertekend in een poging de plannen tegen te houden.
Theo: “Dat is natuurlijk een flink aantal handtekeningen en het toont aan dat veel mensen de stroomkabel door Schiermonnikoog een slecht plan vinden. Maar het zouden er nog veel meer moeten zijn. Ik hoop dat het komt omdat veel mensen nog niet van de plannen gehoord hebben en niet omdat het ze niet kan schelen. Daarom willen wij met dit stuk een oproep doen aan iedereen om de petitie ook te steunen. Het is een kleine moeite, maar het kan veel verschil maken. Helemaal mooi is het als je de petitie niet alleen tekent, maar het ook verder deelt binnen je eigen kring.”
Johan: “De actiegroep die de petitie heeft opgezet wordt gesteund door Natuurmonumenten en de Waddenvereniging. Als je bedenkt dat die samen bijna 3 miljoen leden hebben, vormen die 30.000 handtekeningen nog geen 1%. Het is wel veel, maar vermoedelijk lang niet genoeg om de politiek te overtuigen van de risico’s en schadelijke effecten van deze plannen. Als wij als natuurfotografen hieraan ons steentje kunnen bijdragen dan moeten wij dat doen. Schiermonnikoog heeft ons nodig, dus kom snel in actie!”
Foto Theo Bosboom
Foto Johan van der Wielen
Foto Theo Bosboom
Duinparelmoervlinder op een kale jonker | Foto Johan van der Wielen
Foto Johan van der Wielen
Meer hierover
- Hier vind je de petitie tegen de stroomkabel door Schiermonnikoog. En zoals gezegd geldt (namens iedere natuurliefhebber): hoe meer stemmen, hoe beter.
- In dit artikel van de NOS zie je op kaartjes precies waar de stroomkabel zou komen te liggen als het aan de voorstanders ligt – evenals mogelijke alternatieven.
- Op de site van de Gemeente Schiermonnikoog kun je de presentaties, kamerbrieven en moties zien over dit Windmolenpark bij Schiermonnikoog.
- Ook Roots-redacteur Daniël Mulder is enorm liefhebber van Schiermonnikoog. In de zomer van 2019 kampeerde hij er. Hij schreef een natuurblog over de zeldzame kwelderplant zeealsem, die op Schiermonnikoog wèl massaal groeit.
CREDITS: JOHAN VAN DER WIELEN (INCL. DE FOTO BOVENAAN) & THEO BOSBOOM
