Wie weleens in zuidelijke streken komt en oog heeft voor natuur, heeft dit bijzondere insect – dat met zijn voorpoten prooien pakt – mogelijk al eens gezien: de Europese bidsprinkhaan. De dichtstbijzijnde populatie bevindt zich in Vlaanderen, en de laatste jaren zien we dit grote insect ook in Nederland. Deze zomermaanden wordt daarom onderzocht of de Europese bidsprinkhaan zich ook hier voortplant.
Elk jaar gaan de weerrecords aan flarden: het klimaat wordt warmer en droger. Vaak gaat dat gepaard met lang aanhoudende wind uit het zuiden. Dat heeft onder meer tot gevolg dat de Nederlandse insectenfauna verandert. Steeds meer ‘zuidelijke’ soorten komen onze kant op.
Na Vlaanderen ook in Nederland? De Europese bidsprinkhaan
Jinze Noordijk, onderzoeker bij EIS Kenniscentrum Insecten in Leiden: “De afgelopen jaren zijn vele tientallen nieuwe insectensoorten voor Nederland gemeld. Onder meer soorten die op de warme zuidenwinden meeliften. Maar tussen deze zogenoemde klimaatschuivers bevinden zich ook echte verrassingen. Zoals de vestiging van een populatie van de Gallische wandelende tak (Clonopsis gallica). En daarmee een compleet nieuwe insectenorde voor Nederland: de Phasmatodea.
Bedenk dat het bij een ‘orde’ gaat om een compleet nieuwe groep insecten met dezelfde lichaamsbouw, zoals kevers of libellen. Daarom is het zo bijzonder dat recent weer een kanjer van een nieuwkomer is gemeld: de Europese bidsprinkhaan (Mantis religiosa), waarmee we wederom een nieuwe orde aan de soortenlijst kunnen toevoegen: Mantodea. Ook deze soort komt oorspronkelijk uit Zuid-Europa en is zich van daaruit geleidelijk aan het verspreiden naar het noorden. Na een recente vestiging in Vlaanderen lijkt dit bijzonder fraaie insect zich ook in Nederland te vestigen, en dat is ronduit spectaculair.”
Perfecte camouflage
Europese bidsprinkhanen zijn grote insecten. Maar als ze zich stilhouden, zijn ze in lage vegetatie perfect gecamoufleerd vanwege hun langwerpige vorm en groene kleur. Noordijk: “Sterker nog: het is behoorlijk lastig om deze joekels van soms wel 9 centimeter lang zelf te ontdekken. Eigenlijk maak je in de tuin nog de grootste kans. Een flink aantal van de waarnemingen is gedaan in een tuin. Als een bidsprinkhaan hier landt, loopt hij vaak wat rond op zoek naar een warm, insectenrijk plekje. Aangezien mensen relatief meer tijd doorbrengen in de eigen tuin dan in een willekeurig stukje natuur, heb je juist hier meer kans om er een te zien.”
Bekijk ook:
Joekel van een sabelsprinkhaan – in huis!
Op zoek naar nimfen
Tijdens de opvallend warme zomers van afgelopen jaren zijn op verschillende locaties in Nederland Europese bidsprinkhanen waargenomen en gefotografeerd. “Vaak na zeer warme nachten, omdat ze dan vliegen, vaak nog best ver ook,” aldus Noordijk.
“Het ging om zwervende dieren. De meeste waarnemingen komen uit Zuid-Limburg. Hier zijn ook op één plek op opeenvolgende avonden twee verschillende exemplaren ontdekt. En op een andere locatie is de soort ook twee keer gezien, met een interval van twee maanden. Dat schept hoge verwachtingen dat het om een populatie zou kunnen gaan. Zeker omdat dicht bij deze plekken, net over de grens in Belgisch Limburg, inmiddels ook juveniele dieren (nimfen) zijn gevonden. Komende zomer gaan we op de betreffende plekken in Limburg op zoek naar nimfen, en daarmee mogelijk het bewijs van de eerste populatie in Nederland. De komst van dit prachtige en grote insect zal veel enthousiasme teweegbrengen onder natuurliefhebbers. Maar tegelijkertijd vormt de komst van de bidsprinkhaan het zoveelste bewijs voor het snel opwarmende klimaat.”
Zie je een Europese bidsprinkhaan in Nederland? Meld het!
Bidsprinkhanen zijn vooral actief op de warmste dagen van het jaar. Waarnemingen (liefst met foto) zijn welkom op waarneming.nl en eis-nederland.nl.
Wil je meer weten over de bidsprinkhaan – bijvoorbeeld over zijn unieke voortplanting, en de ontwikkeling van ei tot miniatuursprinkhaan? Je leest er alles over in Roots juni, online te bestellen via de webshop. In die editie lees je ook de reportage van natuurfotograaf Niels Kooyman, die een nest boommarters op zijn zolder had.
Tekst: Paul Böhre
Foto bovenaan: Getty Images
Bekijk/lees ook:
- Op deze video zie je hoe een bidsprinkhaan een kolibrie vangt
- Lees hier het blog van Roots-redacteur Paul Böhre over de bijzondere vliegende blauwvleugelsprinkhaan
