Als gevolg van de klimaatopwarming vestigen steeds meer insecten-, dier- en plantensoorten uit Zuid-Europa zich in Nederland. Veel van die migranten zijn bekend, maar dat er al meer dan tien jaar een populatie van een wandelendetakkensoort in Nederland blijkt te leven was een bijzondere verrassing. Bioloog Jinze Noordijk vertelt in Roots juni over de ontdekking van deze Clonopsis gallica, oftewel de Gallische wandelende tak.
Wereldwijd zijn 3.400 soorten wandelende takken bekend. Maar waarschijnlijk ligt dat aantal nog veel hoger, want regelmatig komen er nieuwe soorten bij. Zo ontdekten Belgische biologen in Vietnam de reusachtige Phryganistria heusii yentuensis, met zijn 32 centimeter voor zover bekend het op een na langste insect ter wereld. Maar wandelende takken kunnen ook piepklein zijn, zoals het vrouwtje van de soort Miniphasma prima, dat slechts 1,7 centimeter meet. Het mannetje is vermoedelijk nog kleiner, maar nog steeds niet ontdekt. Misschien wel omdat deze soort net als veel andere wandelendetakkensoorten parthenogenetisch kan zijn (de vrouwtjes kunnen nakomelingen voortbrengen zonder dat de inbreng van een mannetje nodig is). Meer daarover lees je in Roots juni.
Gallische wandelende tak – gevonden via internet
Wie weleens in een terrarium met wande lende takken heeft staan turen en na een tijd speuren nog steeds geen enkel beestje heeft gezien maar weet dat er tientallen moeten zitten, begrijpt dat het geen sine cure is om ze in het veld te vinden. Het is dan ook bijkans een mirakel dat de Gallische wandelende tak sowieso in Nederland ontdekt is. Bioloog Jitze Noordijk, werkzaam bij EIS Kenniscentrum Insecten, legt uit hoe dat in zijn werk ging: “Op Waarneming.nl staan foto’s van de Indische wandelende tak, een diertje dat door mensen als huisdier wordt gehouden en zo nu en dan in de natuur wordt losgelaten.”
Noordijk kwam op het idee om al die foto’s eens door te kijken. “Toen ontdekte ik dat op meerdere foto’s – gemaakt in de loop van verschillende jaren in één gebied – duidelijk géén Indische wandelende tak stond. De wandelende tak op sommige foto’s had namelijk korte antennes, terwijl de Indische juist lange antennes heeft. Je vraagt je dan af of er misschien een nieuwe populatie aanwezig is of dat er misschien dieren zijn ontsnapt of zo. Toen zijn wij – drie andere entomologen en ik – op pad gegaan in het betreffende gebied, een terrein dat op alle vlakken vol doet aan de biotoopeisen van de soort.
Voortplantende populatie – al sinds 2008
Na twee uur intensief veldonderzoek vonden we jongen van een ‘nieuwe soort’. En toen konden we echt zeggen: hier zit een voortplantende populatie van de Gallische wandelende tak.” En die soort zou daar al een aardig poosje aanwezig kunnen zijn: “Uit de foto’s op Waarneming.nl bleek dat al in 2008 een Gallische wandelende tak in dat gebied was gefotografeerd.”
Zijn korte antennes verraadden dat dit niet de veel als huisdier gehouden Indische wandelende tak was, maar de Gallische wandelende tak | Foto Edwin Giesbers
Waarom de wandelende tak een successoort is – en hoe deze Gallische wandelende tak (waarschijnlijk) in Nederland is terechtgekomen – lees je in Roots juni.
CREDITS: TEKST EN FOTO’S EDWIN GIESBERS
Roots juni
In deze editie van Roots nemen we je mee op een wandeling rond het Twentse Springendal en maken we een natuurommetje over de kwelders bij Holwerd. Ontdek de mooiste natuurmonumenten op de Veluwe.
Ook in deze editie:
- Nachtvlinders en hun gekleurde rupsen
- Vervuilde poep gevaar voor de natuur
- Dolen met een doel: kompaswandelen
- Alles paraat voor de wilde kat
- In de ban van raven
Pak ‘m dus mee uit het winkelschap, of bestel ‘m eenvoudig online via de webshop!
Insecten die zich hier – weer of meer – thuisvoelen
- Sinds 1950 werd de boshommel slechts een paar keer waargenomen in Nederland; kennelijk voelde hij zich hier niet meer thuis. Maar de tijden zijn veranderd. Sinds vorig jaar bewoont de boshommel weer het mooie Limburgse Geuldal – met dank aan allerlei bijvriendelijke maatregelen.
- De kleine vos is een van de bekendste vlinders in Nederland. Sinds een paar jaar wordt ook een ander familielid steeds vaker gezien: de grote vos neemt toe. Je herkent deze vlinder aan het atoomteken op de vleugel. Zeker zolang het zonnig en warm is, maak je kans op het zien van de bijzondere grote vos.
