Roots-redacteur Daniël Mulder las twee boeken over de geschiedenis van de natuur op aarde. Het ene boek aan de hand van vijftig dieren, het andere boek woelt dieper in de historie.
Wateroverlast door aangelegde dammen, doorgeknaagde monumentale bomen – de opmars van de bever in Nederland is volop in het nieuws en leidt tot conflicten. Het knaagdier stond in het verleden ook al flink in de schijnwerpers, toen vanwege zijn pels. Beverpelzen waren in de vijftiende en zestiende eeuw zeer geliefd onder Europeanen. Zo geliefd zelfs dat het aantal bevers in Europa zorgwekkend slonk. Dus werd uitgeweken naar Noord-Amerika, daar zaten er nog genoeg. Europese handelaars stuurden jagers op pad om bevers te verzamelen. Ook werden beverhuiden gekocht van inheemse volken.
Beveroorlog
Het leidde uiteindelijk zelfs tot ‘Beveroorlogen’ tussen Europese landen, zo valt te lezen in Een kleine wereldgeschiedenis in 50 dieren. Historicus Jacob F. Field wandelt langs de indrukwekkendste gebeurtenissen uit de geschiedenis en vertelt de verhalen aan de hand van dieren. Uiteraard staan de vinken van Darwin in het boek, de dodo en het verdwijnen van de dinosauriërs, maar ook iets minder bekende verhalen zoals over ruimtevaarthond Laika, die voor vertrek naar de ruimte nog één laatste fijne ervaring kreeg door te mogen spelen met de kinderen van een van de wetenschappers van het Russische ruimteprogramma. Uiteindelijk stierf de hond aan een combinatie van oververhitting en paniek. Field blijft in Een kleine wereldgeschiedenis in 50 dieren een beetje aan de oppervlakte, hij houdt afstand tot zijn
onderwerpen.
Schuimachtige bubbeltjes
Hoe anders is dat in Een (zeer) korte geschiedenis van het leven van evolutiebioloog Henry Gee. Die trekt je direct het verhaal van de evolutie binnen en schrijft beeldend over het ontstaan van leven: “De schuimachtige bubbeltjes – de eerste celmembranen – stonden als kleine gebalde vuistjes tegenover de levenloze materie.”
Pas op pagina 200 van de 250, als je een fascinerende reis hebt afgelegd langs trilobieten, springstaarten en kolossale amfibieën, duikt homo sapiens op. Jazeker, de mens speelt ook nog een bijrolletje. Gee beschrijft aan het slot van zijn geschiedenisverhaal mooi wat de menselijke erfenis is: “De hele menselijke geschiedenis, zo intens en zo kort, alle oorlogen, alle literatuur, alle prinsen en dictators in hun paleizen, alle vreugde, al het lijden, dromen en prestaties zullen niet meer achterlaten dan een laag van enkele millimeters in een of ander afzettingsgesteente, totdat ook dat tot stof is vergaan en op de bodem van de oceaan tot rust komt.”
Dit is trouwens niet cynisch bedoeld door Gee. Het pleit er juist voor om onze geschiedenis als eendagsvlieg wat op te rekken en zo mooi mogelijk te maken voor alle wezens op aarde.
Een kleine wereldgeschiedenis in 50 dieren, Jacob F. Field, uitgeverij Het Spectrum, € 17,99.
Een (zeer) korte geschiedenis van het leven, Henry Gee, uitgeverij Het Spectrum, € 21,99.
Meer interessante natuurboeken
- Het fascinerende levensverhaal van de Veluwe is opgetekend in de bijna 1,5 kilo wegende De Veluwe –landschapsbiografie van Nederlands grootste natuurgebied. Een must voor fans van het grootste natuurgebied van Nederland.
- Zoek je nog reisinspiratie voor de vakantie? Dan is dit nieuwe boek van Lonely Planet een tip. De 60 mooiste nationale parken van Europa staan er overzichtelijk op een rij. Opvallend: Nederland komt niet in het boek voor.
Het nieuwste Roots-boek Vogels in onze tuin is een boek voor liefhebbers. Met prachtige aquarellen van illustrator en kunstenaar Erik van Ommen, en boordevol verhalen en weetjes door Roots-redacteur Paul Böhre.
Foto bovenaan: iStock
