Sinds donderdag 20 oktober ligt de nieuwe Roots van november bij abonnees op de deurmat én in de winkel. In dit nummer lees je o.a. over de rentree van de zilverreiger, geheimen van giftige dieren en gaan we herfstwandelen in Brunsummerheide & Drents-Friese Wold. Lees je mee?
Ook zijn we in de ban van paddenstoelen. Hieronder alvast een kort fragment uit het artikel:
In de ban van paddenstoelen
Toen Michel Beeckman twee jaar oud was en een memoryspel kreeg, raakte hij in een staat van grote opgewondenheid. De reden: het plaatje met de paddenstoel. Dat was de opmaat naar een levenslange obsessie met de bekendste verschijningsvorm van schimmels.
Tekst Marjolein van Rotterdam
Het spel heeft hij nog. Michel Beeckman laat de foto van het houten memoryspel zien op zijn telefoon. Versleten blokjes, maar de paddenstoel is nog duidelijk herkenbaar. “Toen mijn ouders met mij het bos in gingen om de paddenstoel van het plaatje te zoeken, duurde het een tijd voor we precies die paddenstoel vonden. Pas toen het eekhoorntjesbrood was gevonden, was het goed.”
Foto: Mensen kunnen beter niet snoepen van de vliegenzwam, maar eekhoorns, konijnen, muizen, insecten en slakken eten er graag van | Inge Duijsens
Nu, bijna 30 jaar later, lopen we op het oude landgoed De Horsten. Een goede plek om paddenstoelen te vinden. Het landgoed wordt netjes onderhouden, waardoor de bodem niet te rijk is, en er staan prachtige oude eiken en beuken. Veel schimmels houden daarvan. Michel: “Vroeger thuis liepen we meestal in Clingendael, ook zo’n mooi oud landgoed met stokboude bomen. Nadat we dat eerste eekhoorntjesbrood hadden gevonden wilde ik steeds wéér paddenstoelen gaan zoeken. Het werd een complete obsessie, zomaar uit het niets. Mijn ouders waren geen paddenstoelengekken, ook niet bijzonder betrokken bij de natuur. Ik begrijp er zelf eerlijk gezegd niets van. Voor de grap zeg ik weleens dat ik als peuter misschien een paddo in mijn mond gestopt hebt. Zó’n connectie is het.”
Vertragen
Michels ouders waren geen paddenstoelfanaten, maar vonden het fantastisch wat hun zoon deed. Ze kochten boeken voor Michel, en gingen steeds met hem het bos in. “Ook gingen ze mee met excursies. Het viel dan op dat ik veel wist. Zo werd ik uitgenodigd om met een paddenstoelenwerkgroep mee te gaan. Mijn vader ging mee. Eén keer, ik was toen 12, hielden mijn ouders me wél tegen; ik mocht colleges volgen op de universiteit. Dat vonden ze te ver gaan. Ze wilden dat ik ook gewoon kind bleef.”
Michel wijst naar een onzichtbaar oranje puntje. “Oranje dwergmycena, een saprofiet. Deze breekt dood materiaal af en maakt daar bruikbare voedingsstoffen voor planten van. Zonder schimmels zou de kringloop spaak lopen, daarom moeten we goed voor ze zorgen. Vervuiling en verzuring van de bodem helpt ze niet. Ook hebben ze lucht in de bodem nodig, voedsel, zuurstof en een bepaalde zuurgraad. Ik hoop trouwens dat we langs dit pad de roodnetboleet gaan zien. Die staat hier elk jaar, maar misschien is het nu te vroeg.”
We lopen een stukje verder. ‘Lopen’ klinkt als een doorgaande beweging met enige snelheid. Dit is anders. Mycologen lopen niet, maar schrijden. Ook staan ze vaak stil en gaan ze op hun hurken zitten. Naast hen besef je meteen hoe gehaast je gewoonlijk bent, en hoe weinig aandacht je hebt voor alles om je heen. “Om paddenstoelen te zien, moet je vertragen”, zegt Michel. “Als je op je hurken gaat zitten bij een grotere paddenstoel zie je er altijd nog meer. Ook piepkleine. Verder is het gewoon vaak doen. Door de ervaring verandert het zoekbeeld dat in je hoofd zit. Alles wat afwijkend is in het strooisel, doet dan een belletje rinkelen.”
Foto: Paddenstoelen in de Hortus | Barbara van Amelsfort
3x typisch schimmels
- Ongeveer de helft van de biomassa in de bodem bestaat uit mycelium van mycorrhizaschimmels, de ‘vriendjes’, schimmels die samenwerken met planten.
- Honingzwammen kunnen myceliumnetwerken hebben van kilometers lang en duizenden jaren oud. De grootste is gevonden in het Malheur National Forest van Oregon. Het schimmeldradennetwerk van het exemplaar beslaat een oppervlak van 880 hectare.
- Nederland telt tussen de 5.500 en 6.000 paddenstoelen, en dan zijn nog lang niet alle soorten bekend. Wereldwijd zijn er rond de 1,5 miljoen soorten fungi, waarvan momenteel slechts een magere 15 procent is beschreven.
Nieuwsgierig naar nog meer typische schimmel weetjes en de avonturen van paddenstoelenexpert Michel Beeckman? Het hele artikel lees je in het nieuwste nummer van Roots dat je hier eenvoudig bestelt.
En verder nog in de nieuwe Roots van november 2022:
- Waarom bomen booming zijn
- Fotohut: bosvogels in beeld
- Sterren kijken met Govert Schilling
- En nog veel meer!
Foto bovenaan: Ernst Kremers
