De grote gerande oeverspin: waakzame watertijger

De grote gerande overspin is groot, kan over water lopen, duiken, vangt zelfs gewervelden als visjes en salamanders en is bovendien uiterst zeldzaam. In het nationale park Weerribben-Wieden bezoekt natuurfotograaf Edwin Giesbers een van de grootste populaties, tijdens de kraamtijd. Je leest er alles over in Roots september, online een voorproefje.

Rustig varen door het nationale park Weerribben-Wieden is niet bepaald een straf. Mijn fotomaat en vriend Peter van Wieringen fungeert als kapitein en bedient het roer van het fluisterbootje, terwijl ik de omgeving observeer. Verderop is zittend op een tak een ijsvogel niet te missen door zijn opvallend blauwe en oranje verenkleed. Waterlelies en gele plomp spiegelen in het kalme water. Soms zijn de vaarwegen zo smal en intiem door de weelderige begroeiing dat je je op een kanotocht in de jungle van Costa Rica waant. En na elke bocht verwachten we een glimp op te vangen van een otter, want hier leven naar schatting maar liefst honderd exemplaren van deze ooit bijna verdwenen marterachtige.

Vandaag ligt de focus vooral op een kleinere diersoort, die niet minder bijzonder is: de grote gerande oeverspin. Het is een van de grootste spinnen van Nederland en bovendien behoorlijk zeldzaam. Maar hier in de Weerribben-Wieden komen ze nog in aardige aantallen voor en bovendien is nu, begin september, het moment om ze te spotten. Dan bewaakt het vrouwtje haar kraamweb met jongen. Het duurt dan ook niet al te lang of we zien ons eerste exemplaar: in de vegetatie van de oeverrand zit een enorm vrouwtje bij haar kraamweb met een bolletje van wel honderden lichtbruine oeverspinnetjes. Prachtig, maar ook spannend om zo van dichtbij te zien. Wellicht door mijn lichte arachnofobie verwacht ik dat moeder spin elk moment in de boot kan springen. Gelukkig laat ze het achterwege.

Een kraamweb met een bolletje van wel honderden lichtbruine oeverspinnetjes.

Kieskeurig en zeldzaam

De grote gerande oeverspin is niet alleen bij ons zeldzaam, ook elders in Europa wordt de soort bedreigd, waardoor ze op de Rode lijst van de Internationale Unie voor Natuurbescherming (IUCN) staat. De zeldzaamheid van de spin heeft natuurlijk een oorzaak. “De spin stelt hoge kwaliteitseisen aan zijn leefomgeving”, vertelt spinnenkenner Peter van Helsdingen, die jarenlang onderzoek heeft gedaan naar de spin nadat hij bij Naturalis kwam te werken. “Wat deze spin wil, is goede oevervegetatie langs water van goede kwaliteit: helder met voldoende waterplanten en daardoor de aanwezigheid van voedsel in en op het water, zoals waterinsecten. De kwaliteit van de oevervegetatie wordt beïnvloed door het beheer.” Daar zit het in dit nationale park wel goed mee, getuige de aantallen spinnen die we in het vervolg van onze boottocht nog tegenkomen.

Het vervolg van dit artikel, met onder meer alles over het eicocon, lees je in Roots september.

Tekst en foto’s: Edwin Giesbers

Ook de grote gerande oeverspin zien?

Bekijk hier de filmbeelden die Edwin maakte van o.a. jonge grote gerande oeverspinnen in een kraamweb.
Een leuke manier om nationaal park Weerribben-Wieden beter te leren kennen, is door mee te gaan met een excursieboot. Bij het bezoekerscentrum vertrekken deze meerdere keren per dag. Tijdens verschillende excursies kun je de grote gerande oeverspin te zien krijgen. Vraag de boswachter of schipper ernaar, dan laat hij jou de spin zien als deze in de buurt zit. Op natuurmonumenten.nl/agenda vind je alle excursies van Natuurmonumenten in De Wieden. Ook zijn er diverse aanbieders van fluisterboten, zodat je zelf het gebied kunt verkennen.