Vier pasgeboren ruwe haaien werden afgelopen week door onderzoekers opgevist uit de Waddenzee. Het dier gebruikt de Waddenzee (weer) als plek om zich voort te planten. Goed nieuws: wereldwijd gaat het slecht met de ruwe haai.
Behoorlijk grote – maar voor mensen ongevaarlijke – haai
Een ruwe haai wordt zo’n 160 cm tot maximaal 2 meter lang en is daarmee een van de grootste haaiensoorten die langs de Nederlandse kust zwemmen. Hij kan duizenden kilometers afleggen en komt wereldwijd voor in gematigde zeeën, waar hij vooral vlak boven de bodem zwemt. Als zwemmer hoef je ‘m niet te vrezen: hij eet vooral vis, inktvissen en kreeftachtigen. Pas rond zijn tiende levensjaar wordt een ruwe haai geslachtsrijp: het mannetje wat eerder, het vrouwtje wat later. In de late lente of zomer baart het vrouwtje 6 tot 52 jongen; bij geboorte hebben die een lengte van zo’n 30-36 cm.
De ruwe haai mag dan ongevaarlijk zijn voor mensen, omgekeerd is dat zeker niet het geval. De ruwe haai is één van de meest beviste haaiensoorten. Hij is gewild vanwege zijn vlees, vinnen en leverolie – dat rijk is aan vitamine A.
Terug van weggeweest in de Nederlandse wateren
Ruwe haaien werden tot in de jaren 60 van de vorige eeuw regelmatig hier gesignaleerd. Ze werden gevangen door sportvissers in de zeegaten tussen de Waddeneilanden, aldus Visionair, vakblad voor sportvissers. Daarna verdween het dier echter uit beeld, tot er in 2011 en 2012 weer meerdere ruwe haaien werden gezien en gevangen. In 2012 werd een levende ruwe haai van 161 cm gevangen (en weer vrij gelaten) in de Oosterschelde.
De jaren erna werden er vervolgens niet of nauwelijks ruwe haaien gezien, enkele dode exemplaren daargelaten. Zoals op Terschelling en bij de Amsterdamse Waterleidingduinen, gerapporteerd via waarneming.nl. In 2017 werd een dood volwassen mannetje aangetroffen op het strand van Noordwijk, tussen Langevelderslag en Zandvoort. Op de Rode Lijst van bedreigde diersoorten van de ‘International Union for the Conservation of Nature’ (IUCN) heeft de ruwe haai de status ‘kwetsbaar’. De Amerikaanse ‘National Oceanic and Atmospheric Administration’ (NOAA Fisheries) is onlangs een petitie gestart om ‘m de status ‘bedreigd’ te geven.
Onderzoek naar de ruwe haai
Sinds enige tijd wordt de ruwe haai in ieder geval wel weer gezien in de Nederlandse wateren. Dat blijkt uit de vangsten van garnalenvissers, die alweer enkele jaren haaienpups treffen in hun netten. Voor de ruwe haai zijn de zeearm van de Oosterschelde en de Waddenzee prima geschikt om te baren, aldus Visionair, vakblad voor sportvisserij. Een vrouwtje kiest namelijk ondiep, warm en voedselrijk water als kraamkamer. “Pasgeboren dieren hebben hier alle kans om relatief veilig – zonder al te veel grote roofvissen – in zeer voedselrijk water op te groeien en jachtgedrag aan te leren.”
Nu werden onlangs tijdens onderzoek jonge ruwe haaien gevangen: vier stuks, rondom Ameland en Terschelling. Ze werden gevangen in het kader van het project Swimway Waddenzee, waarbij wordt onderzocht wat de ‘bottlenecks’ zijn voor vis in de Waddenzee, en hoe die te verhelpen.
Deze haaienpups waren te klein om gemerkt te worden. Onderzoekers van Wageningen Marine Research (WMR) en Sportvisserij Nederland hadden eerder, in juni, meer geluk. Ze slaagden erin om in de Oosterschelde drie volwassen ruwe haaien te voorzien van een zender, ten behoeve van een nieuw merkprogramma met geavanceerde zenders. Zo kunnen ze het migratiegedrag van de ruwe haai analyseren. Deze zomer hopen de wetenschappers nog meer volwassen dieren te kunnen vangen en merken.
Foto bovenaan: Getty Images
Bronnen: o.a. Visionair, Nature Today, Waddentools Swimway Waddenzee, RAVON
Meer lezen
- Wil je de ruwe haai in de gaten houden? Op de verspreidingsatlas van RAVON zie je waar hij is gesignaleerd, ook op waarneming.nl kun je de statistieken checken. In dit artikel in Visionair lees je nog veel meer over de ruwe haai. Over de verschillende onderzoeksprogramma’s bijvoorbeeld, en waarom dit zo’n kwetsbare diersoort is.
- Deze lente en zomer werd ook vaak een bultrug gezien voor de Vlaamse en Nederlandse kust. Het betrof in ieder geval een jong dier, dat later stierf. Maar in het algemeen lijkt ook de bultrug zich hier (meer) thuis te voelen.
- Wist je dat er ook zeepaardjes rondzwemmen in deze contreien? Ze spoelen geregeld levend aan, vooral ’s winters. Hier lees je hoe je een aangespoeld zeepaardje helpt.
