Van het voorjaar tot aan de herfst verblijven er veel wadvogels in “ons” Waddengebied. Zowel trekkers als broeders. Maar waar verblijven ze in winter?
De Banc d’Arguin is een uitgestrekt waddengebied voor de kust van het West-Afrikaanse land Mauritanië. Wetenschappers houden het gebied al sinds de jaren 80 van de vorige eeuw in de gaten. Want hier zie je de wadvogels die in de trektijd of het broedseizoen bij ons op het wad zitten.
Theunis Piersma is hoogleraar trekvogelecologie en onderzoeker aan het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee op Texel. Hij verblijft regelmatig op de Banc d’Arguin en onderzoekt daar de overwinterende wadvogels.
“Uit ringonderzoek, en later ook uit zenderonderzoek weten we dat de vogels die in het voor- en najaar door Nederland trekken ’s winters voor een belangrijk deel hier zitten”, vertelt hij.
Samen met zo’n 20 studenten, promovendi en collega-onderzoekers bivakkeert Piersma de meeste winters in de betonnen barakken van het biologisch onderzoeksstation op de Banc d’Arguin.
2,4 miljoen vogels
“Ik kwam hier eind jaren 80 voor het eerst, met drie andere Groningse biologiestudenten”, vertelt hij. “We hadden via via gehoord over de enorme rijkdom aan wadvogels die hier moest zijn. Met z’n vieren hebben we toen in twee maanden de vogels in het hele gebied geteld. We noteerden maar liefst 2,4 miljoen wad- en watervogels!”
In de jaren die volgden, maakte trekvogelecoloog Piersma van de Banc d’Arguin een vaste winterstop, net als zijn onderzoeksobjecten: de kanoeten, rosse grutto’s, wulpen en andere wadvogels. “Dit gebied is via de trekvogels direct verbonden met ons wad, en daarmee ook met de broedgebieden in Siberië. Wat hier gebeurt, heeft invloed op de vogels bij ons, en andersom.”
Gele vleugels
Een van de eerste tastbare bewijzen dat het ‘onze’ vogels zijn die op de Banc overwinteren werd geleverd door een groepje rosse grutto’s’, herinnert Piersma zich. “In de jaren 80 werkten we nog niet met die kleine kleurringetjes die we nu hebben. Maar we konden wel de veren op de ondervleugel van rosse grutto’s tijdelijk geel kleuren met een beetje kleurstof. Kort nadat we dat hier aan de Mauritaanse kust hadden gedaan, zag traditioneel vogelvanger Joop Jukema in Friesland tot zijn verbazing ineens ‘rosse grutto’s met gele vleugels’ langskomen. Als je dan zelf net zo’n enorme reis per vliegtuig achter de rug hebt, is dat wel een Eureka-momentje, ja. Wat deze vogels doen is ongekend.”
Kleurringen
Een groot deel van het onderzoek op de Banc d’Arguin draait tegenwoordig om het vastleggen van de ‘burgerlijke stand’ van de trekvogelpopulaties. Daarvoor worden ieder jaar grote aantallen vogels van individueel herkenbare kleurringen voorzien, om ze in de jaren daarna af te kunnen lezen met behulp van de telescoop. Zo wordt het steeds duidelijker waar “onze” wadvogels blijven.
Rosse grutto, foto: Monique Achterberg-van der Horst
