Je kent ze misschien uit de film Jurrasic Parc, of je hebt ze een keer gezien in een museum: barnstenen met insecten erin. Maar wat is barnsteen eigenlijk? En hoe komen die insecten erin terecht? Wetenschapsjournalist Kim Veenman zocht het uit voor Roots.
Barnstenen zijn prachtige, doorzichtige, gladde stenen en als er licht doorheen schijnt, lijken ze bijna van doorzichtig goud. Barnsteen is echter versteend hars uit naaldbomen. De hars beschermt de boom tegen insecten en ziekteverwekkers die de boom kunnen beschadigen. Als de hars nog stroperig is, blijven insecten er makkelijk in plakken en als ze eruit proberen te komen, raken ze al snel ingesloten in de lijmachtige substantie. Vervolgens hardt de hars langzaam uit en fossiliseert het tot barnsteen als het zo snel mogelijk wordt afgesloten van de lucht er dus geen zuurstof meer bij kan. Hierdoor vindt er geen oxidatie plaats. Dit uitharden duurt duizenden jaren. Naast insecten worden er ook plantenresten en micro-organismen zoals bacteriën in barnsteen aangetroffen.
Barnsteen: wijd verspreid
Barnsteen wordt gevonden over een groot verspreidingsgebied. Dit heeft te maken met de dichtheid van het materiaal, waardoor het op zeewater kan drijven. Daardoor wordt het dus op grote afstand van de oorspronkelijke plek gevonden. De barnstenen in Nederland, komen vooral uit het zuidelijk Oostzeegebied. Maar niet allemaal, want barnstenen die in de Noordzee worden aangetroffen, komen waarschijnlijk juist uit een meer westelijk gebied.
124 tot 135 miljoen jaar oud
De oudste barnsteen waarin insecten zijn aangetroffen, komt uit de regio waarin het huidige Libanon ligt. Deze barnsteen is naar schatting ruwweg 124 tot 135 miljoen jaar oud en is van een grote wetenschappelijke waarde. Deze steen levert namelijk bewijs voor de oudste bemonsterde ecosystemen op aarde.
Meer verrassende natuurvragen
- Hoeveel otters sneuvelen jaarlijks door het verkeer? Dit zijn de nieuwste cijfers
- Kunnen zeehonden blaffen?
- Is de heggenmus een mus?
