In de rubriek In de ban van… komen mensen aan het woord die een bijzondere fascinatie hebben voor één speciaal aspect van de natuur. Deze maand, in Roots juni: in de ban van wildplukken. Sinds Edwin Cornelissen door een medestudent werd meegenomen op paddenstoelenjacht, is hij in de ban van wildplukken. “Tijdens een wandeling wildplukken is spannend én ontspannend, en brengt je dichter bij de natuur”, aldus Edwin.
Edwin Cornelissen is al 25 jaar wildplukker, waarvan 11 jaar als gids. Zijn vroegste ervaringen met wildplukken gaan terug naar zijn jeugd in Almere. “Daar groeiden overal bramen en hele bosranden waren er volgeplant met hazelaars. Ik verzamelde ongelooflijk veel bramen en hazelnoten en vond dat geweldig! Maar de verslaving aan wildplukken begon pas echt dankzij een Franse studiegenoot. Een keer gingen we hardlopen in de Wageningse bossen en onder het rennen wees hij allemaal eetbare paddenstoelen aan. Daarna gingen we vaker samen het bos in, nu om ze te plukken en te eten. En toen was ik verkocht. Ik was voorgoed besmet met het wildplukvirus.”
De basis van wildplukken
Cornelissen kocht boeken, studeerde en oefende. Ook is hij een fanatieke gids (bekend onder de naam Bosbaas). Hij begon ermee omdat hij de oeroude kennis over het plukken wilde overdragen. “Dat vind ik belangrijk. Bovendien verbindt wildplukken mensen met de natuur. Je gaat verbanden zien. Ontdekt dat alles een functie heeft, ook voor ons mensen. Eten is iets primairs. Als je je ermee bezig houdt, ben je bezig met de basis van je bestaan.”
Maar hoe doe je dat nu, tijdens een wandeling wildplukken? Stel je hebt honger en je bent nieuw hier? “Handig is het om op een heuvel te gaan staan en zowel veraf als dichtbij te speuren. Dat noem ik ‘het landschap lezen’. Een specifiek voorbeeld: vorig jaar wilde ik morieljes vinden. Dat zijn paddenstoelen die er meestal niet in grote hoeveelheden zijn, maar vorig jaar was het een extréém goed jaar. Als je morieljes zoekt, moet je weten dat die in de buurt van bepaalde bomen groeien, vooral bij iep, es en populier. Dus speur je vanaf een hoog punt naar die bomen.
Morieljes houden van kalkrijke zandgrond. Dus je let ook op tekens dat het ergens kalkrijk is: wijngaardslakken bijvoorbeeld, die hebben veel kalk nodig voor hun huisje en zijn dus een mooie indicator. Bovendien gaan ze kruipen bij een temperatuur die ook optimaal is voor de morieljes. Je legt eigenlijk steeds puzzelstukjes bij elkaar. Voor mij is dat de lol van het wildplukken. Het is de spanning, terwijl het ook heel ontspannend is. De geluiden om je heen, de rust van het niets anders doen dan dit.”
Als je paddenstoelen plukt, houd het dan bij enkele exemplaren, pluk alleen als er heel veel zijn en zorg dat je weet om welke soort het gaat. Foto: Getty Images
Survivalvoedsel wildplukken
“Maar goed. We hebben honger. Dan zouden we hier bij dit mooie, grijze duinvalleitje wel wat kunnen vinden. Ik zie duindoorn, Japanse rimpelroos, wat vlier, meidoorn en teunisbloemen, allemaal eetbare planten. De zaden van de teunisbloem zijn heel klein en daarvan worden ook wel etherische olie geperst, het heeft ook een medicinale werking. Tegen honger kan je beter de wortels nemen bij wildplukken. Omdat het een tweejarige plant is weet je dat er behalve de zaaddozen die je nu ziet, waarschijnlijk ook jonge planten zullen staan, en van de jonge planten kun je de wortels eten. Die zijn lekker vlezig en oogst je óf aan het eind van het eerste jaar óf in het voorjaar van zijn tweede jaar. Dus voordat de plant omhoogschiet, want dan zitten alle voedingsstoffen nog in de wortels. Belangrijk zetmeel! Echt survivalvoedsel, zoals het cambium van bomen, kun je ook eten, maar lekker? Nou nee. Zelf ben ik liever bezig met lékker eten dan met survivalvoedsel.”
Fris groen: brandnetel en winterpostelein
“Iets fris groens bijvoorbeeld, zoals deze jonge brandnetels. Die blaadjes zijn echt ontzettend lekker, je kunt er heerlijke soep van maken. Brandnetel is sowieso geweldig bij wildplukken. Je hoopt het eigenlijk niet in de duinen te vinden – dat betekent dat het landschap verruigt – maar als het er staat kun je het wel goed gebruiken. Je kunt er soep of thee van maken, of een waanzinnig lekkere pesto. Ik blancheer het blad even, dan smaakt het nog beter, is het beter verteerbaar en is de prik eraf. Pesto is een wildplukklassieker, bijna alles kun je tot een pesto stampen.
Zie je dat frisse groen, daar? Dat is winterpostelein. Dat kun je in deze tijd van het jaar ook in de winkel krijgen, maar wildplukken is leuker. Heerlijke groente. Jong zevenblad heb ik nu nog niet gezien, maar is ook heerlijk, een beetje spinazieachtig. In het voorjaar is er ook daslook. Als mensen dat niet kennen is het een grote verrassing, zoveel smaak als dat heeft. Jonge blaadjes van de meidoorn, hondsdraf, paardenbloem, er is echt veel wat lekker is. Hier, jong braamblad. Daar kun je lekkere thee van maken, het bevat looizuur. Maar de blaadjes zijn zo ook lekker. Proef maar.” Het blad smaakt vaag notig, in het begin ook wat wrang. Heel anders en sterker dan de bekende groenten.
5 (eetbare) weetjes over wildplukken
- Op oogstenzonderzaaien.nl/wiki/hoofdpagina kun je vinden wat voor eetbaars je op welke momenten van het jaar kunt vinden.
- Leer je zoekgebied kennen bij wildplukken. Verdiep je in de bodem: op kalkrijke zandgrond hoef je niet te hopen op planten die van veengrond houden.
- Aan sommige wilde smaken moet je wennen. Begin rustig. Een paar paardenbloemblaadjes op je hartige broodje is genoeg.
- De naalden van de grove den kun je gebruiken om thee van te zetten, maar ook om ze te laten fermenteren (met suiker) tot een bruisend drankje. Grove den is medicinaal: vooral goed voor de luchtwegen.
- Planten kunnen net zo giftig/dodelijk zijn als paddenstoelen. Zo is Taxus dodelijk en de gevlekte scheerling ook. Verwarrend is dat gevlekte scheerling erg veel lijkt op kervel en op fluitenkruid, die wel eetbaar zijn.
Het complete artikel over wildplukken lees je in Roots juni.
Tekst: Marjolein van Rotterdam
Foto bovenaan: Getty Images
