Op het Nederlandse strand spoelen seizoensgebonden vier soorten kwallen vaak aan: de oorkwal, blauwe haarkwal, kompaskwal en zeepaddenstoel. De zeepaddenstoel floreert in het najaar.
Kwallen zijn mooi en interessant, al zullen de meeste strandbezoekers dat bepaald niet beamen. Zij denken dan vooral aan kwallenbeten en -steken en zien liever zo weinig mogelijk aangespoelde geleiachtige puddingen. De zeepaddenstoel spoelt juist nu in het najaar aan, maar deze soort steekt gelukkig niet.
Aparte paddenstoelvorm
De zeepaddenstoel (Rhizostoma octopus) is gewoonlijk blauw of blauwgrijs, maar kan ook oranjeachtig bruin van kleur zijn. Onder water hebben ze een helmvormige bovenkant met daaronder hangen acht bloemkoolvormige vangarmen. In tegenstelling tot de andere drie veel voorkomende kwalsoorten hebben ze geen tentakels aan de rand van de “helm” en steken ze niet. Het geheel lijkt inderdaad sterk op een paddenstoel. Gemiddeld bereiken ze een doorsnede van 25 centimeter, maar ze kunnen soms veel groter worden. In vergelijking met de andere kwallensoorten is de deze kwal stevig qua constructie; op het strand zien ze eruit als een pudding die net uit het omgekeerde bakje is gekomen.
Zeepaddenstoel floreert in het najaar
Meerdere wetenschappers geven aan dat de zeepaddenstoel bestaat uit een groep van drie sterk verwante soorten Rhizostoma pulmo, Rhizostoma luteum en Rhizostoma octopus. De eerste leeft vooral in de Middellandse zee, de tweede vooral rond de kusten van Portugal en de westkust van Afrika en de derde leeft ten noorden van Portugal. Wetenschappers die dit onderscheid maken, geven aan dat in Het Kanaal en de Noordzee alleen Rhizostoma octopus wordt aangetroffen.
Zeepaddenstoelen spoelen veel aan op onze stranden, vooral vanaf augustus, met een piek in oktober en november. Een heel enkele keer blijkt het aanspoelen echter af te wijken van dit normale seizoenspatroon.
Enorme exemplaren
Soms, als de wintertemperaturen hoog blijven, overleven zeepaddenstoelen de winter. Dan kunnen er, de laatste jaren regelmatig in het voorjaar, grote overjarige exemplaren aanspoelen, tot bijna een meter in doorsnede. Met als gevolg waarnemingen van ‘enorme kwallen’ in de media. Niet alleen omdat zulke overjarige kwallen veel groter zijn dan normaal en in het verkeerde seizoen aanspoelen, maar ook omdat sommige exemplaren er anders uitzien en de vangarmen vaak een andere (afgesleten) vorm hebben, is het niet vreemd dat ze soms voor een andere kwallensoort worden aangezien.
Kwallen bestaan voor 98% uit water, maar kunnen ze ook bevriezen?
Wist je dat een kwallensoort in de top 10 gevaarlijkste dieren van Europa staat?
