In de serie “Uitgelicht” bespreekt een natuurfotograaf zijn of haar (recent gemaakte) foto. Deze keer: de nachtzwaluw in de Veluwezoom. Fotograaf/filmer Lars Soerink vertelt.
“De avond valt over de heide van de Veluwezoom. De geluiden van colonnes racefietsers (niet te missen) maken plaats voor een meer serene sfeer. Nú niet te missen in de geluiden om me heen is het heldere fluitend-rollende nachtzwaluwgeluid. Ken je het nog niet, zoek het op en je vergeet het nooit meer; ik vind het een van de mooiste natuurgeluiden van Nederland!
In opdracht van de Nederlandse Nationale Parken werkte ik aan het in beeld brengen van de 20 grootste parels van de Nederlandse natuur. Voor een ecoloog met een camera, zoals ik, zowat de mooist denkbare job! Met toestemming van de beheerders (dat is gauw getypt maar het kostte zowat 30 jaar netwerken om zover te komen) kon ik 10 avonden aan de rand van de heide doorbrengen. Op de 11e avond maakte ik dit beeld. Het is een scene waar ik al jarenlang van droomde.
ISO 2000
Toen ik begon met fotograferen was het zowat ondenkbaar; probeer dit maar eens te doen met diafilms van ISO 50 of 100. Maar nu, met de Nikon D850 is dat een heel ander verhaal. Dat is een camera met met een geweldige gevoeligheid, zo is dit beeld gemaakt met ISO 2000. Bij de oude diafilm was zoveel flitslicht nodig, dat het voor de nachtzwaluw onverantwoord zou zijn geweest. De korte flits in de schemering die ik nu nodig heb, is niet prettig, maar ook niet schadelijk. Na een mislukte poging vermijdt de vogel de boom dagenlang, ik mag dus geen fouten maken!
Techniek
Door nu uit te leggen welke technieken er allemaal zijn gebruikt zou ik voorbijgaan aan het belangrijkste: 10 dagen observeren hoe een handjevol nachtzwaluwen gebruik maakt van de bomen aan de rand van de hei. Een plek vlakbij de asfaltweg leverde de beste kansen: daar komen mestkevers in de avond naartoe om op het nog hete asfalt op te warmen, om zo sneller te zijn en een kans te maken tegen nachtzwaluwen. Die hebben dat echter snel in de gaten en plukken de violetzwarte stakkers van het asfalt nog voor ze de lucht in vertrekken. Indien succesvol, landde dit nachtzwaluwmannetje steevast op een tak van een dode eik. Dat zou mijn opnameplek worden!
Ik plaatste vijf Nikon speedlight-flitsers, voorzien van Pocketwizard radio-triggers, in en rond de juiste tak, zo’n zes meter van de grond. De camera, verpakt in camouflage, hing ik met een klem in dezelfde boom. Verder gebruikte ik nog een tegenlicht-flitser op een hoge light stand met een zogenaamde ‘snoot’ om het licht te concentreren. En zo kon ik mijn gedroomde foto maken!”
Nachtzwaluw in avondschemering
Tips van Lars
• Zelf nachtzwaluwen fotograferen? Een mooie uitdaging en laat je niet tegenhouden doordat het moeilijk is! Ik heb erg bijzondere foto’s gezien ondanks lange sluitertijden en veel bewegingsonscherpte. Voorwaarde daarvoor is natuurlijk een plek waar je een uur na zonsondergang nog mag zijn. Check goed de toegangsregels van heidegebieden voor je je hieraan waagt.
• Als je een goede plek kent (in Nederland of buitenland!) experimenteer dan met hoe hoog je met je ISO-instellingen durft te gaan. Zet het diafragma van je lens zo ver mogelijk open (een zo laag mogelijk getal). En probeer niet meteen de nachtzwaluw zo groot mogelijk in beeld te krijgen. In de schemering zijn ze niet eens superschuw. Met een lichtsterke 80-200 millimeter zoomlens zou je al perfect aan de slag kunnen.
• Maak een keuze: landschap met nachtzwaluw (een silhouetje in de lucht is al héél fraai als je landschap mooi van compositie is), of meer een dynamisch nachtzwaluwportret.
• Als je wilt inflitsen, stel dan een heel sterke belichtingscorrectie in voor je flitslicht, liefst iets van -5 stops als je camera dat kan leveren. Anders krijg je in plaats van een nachtwaluw een wit, doodgeflitst spook.
Lars Soerink werkt voor Vogelbescherming en is professioneel natuurfotograaf en -filmer. Hij is ambassadeur van Nikon in Nederland. Zijn werk is beschikbaar via www.vildaphoto.net. Facebook @larssoerink en instagram @larsssoerink .
